6-mavzu. Dinamikani statistik o’rganish usullari. Reja

3. Qo`shimcha o`sish (kamayish) sur`ati (Д) ham ikki usulda aniqlanishi mumkin. Birinchi usulda har bir keyingi davr darajasidan boshlang`ich davr darajasi ayirilib, 100 ga ko`paytiriladi va boshlang`ich davr darajasiga bo`linadi.
O`rtacha mutlaq qo`shimcha o`sish zanjirsimon mutlaq o`sishlardan oddiy arifmetik o`rtacha hisoblash yo`li bilan aniqlanadi.
Sifat ko`rsatkichlariga asoslangan dinamika qatorlarini tahlil qilishda nazarda tutish kerakki, ular qanday shaklda - to`g`ri yoki teskari ko`rinishda tuzilishiga qarab, yuqorida zikr etilgan analitik ko`rsatkichlar, masalan, o`sish va qo`shimcha o`sish sur`atlari turlicha mantiqiy mazmunga ega bo`ladi va bir biriga barobar bo`lmaydi. Bu yerda sifat ko`rsatkichlari deganda miqdoriy qiymati obyekt (predmet)ning birligiga nisbatan hisoblanadigan hodisa me`yori tushuniladi. Ular ijtimoiy-iqtisodiy faoliyat natijalarini, ya`ni mavjud moddiy, moliyaviy, tabiiy, mehnat resurslaridan foydalanishni sifat jihatidan, samaradorlik nuqtai nazaridan baholash imkonini beradi.


6.3. Davriy va siklik tebranishlarni o’rganish usullari
Sikl - bu uzoq vaqt ichida takrorlanib turadigan hodisa va jarayonlarning har bir davrasidir. Sikl grekcha kuklos so`zidan kelib chiqib, doira degan lug`aviy ma`noga ega. Sikl - bu uzoq vaqt ichida takrorlanib turadigan hodisa va jarayonlarning har bir davrasidir. Demak, doiralar yasab o`zgaruvchi ko`rsatkichlar qatori davrali qatorlar bo`lib, ularning tebranishi davriy tebranishlar yoki tebranishlarning davriyligi deb yuritiladi.
Davriy tebranishlar Fure qatorining ko`p tartibli garmonikalari yordamida aniqlanadi.