6-mavzu: Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish asoslari

---

6-mavzu: Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish asoslari 
Reja: 
1. Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish qonuniyatlari 
2. Boshlang’ich ta’lim pedagogikasi o’qitish metodlari 
3. Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish texnologiyalari 
*** 
Tayanch tushunchalar
: ta’lim, boshlang’ich, pedagogika, o’qitish, qonuniyat, tur, metod, 
bilim, yondashuv, o’zlashtirish, o’rganish, ko’nikma, malaka. 
*** 
Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish qonuniyatlari. 
Boshlang’ich ta’lim 
pedagogikasida o’qitish qonuniyatlari umumpedagogik qonuniyatlarga asoslanadi. Pedagogik 
olimlarning fikricha, o’qitish qonuniyatlari ichki va tashqi qonuniyatlarga bo’linadi.
1
Bunda 
qonuniyat 
deganda o’quv jarayonining tashkiliy, uzviy, uzluksiz va maqsad- muddaolarining 
o’zaro bog’liqligi tushuniladi.
Boshlang’ich ta’lim pedagogikasining 
ichki qonuniyati
quyidagilardan iborat: 
-
bilish va amaliy ko’nikmalar o’rtasidagi muammolarni hal etish, o’quvchilarning 
bilim, ko’nikma va malaka asosida aqlini rivojlantirish; 
-
o’qituvchi va o’quvchi hamkorligi hamda u asosda o’qitish samaradorligiga erishish; 
-
o’quvchilarning faolligi va u asosda o’qitishning natijaviyligini ta’minlash; 
-
o’quvchilarning bilmaslikdan bilishga o’sib borishini tarkib toptirish. 
E’tibor berilsa, o’qitishning ichki qonuniyatlari bevosita pedagogik jarayon bilan 
bog’liqdir.
Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitishning 
tashqi qonuniyatlari
quyidagilardan 
iborat: 
-
o’qitishning maqsadi, mazmuni va metodlarining ijtimoiy yo’naltirilganligi; 
-
ta’lim oluvchini rivojlantirish; 
-
o’qitishning hamisha nimanidir o’zlashtirishga yo’naltirilganligi; 
-
ta’lim oluvchilarni atrof-muhitga olib kirish. 
Mazkur tashqi qonuniyatlar o’qitishning samaradorligiga yo’naltirilganligi bilan 
xarakterlanadi.
Boshlang’ich sinf o’qitiuvchisi ta’lim va tarbiya jarayonida ana shu pedagogik 
qonuniyatlarga qat’iy amal qilishi kerak. Aks holda o’qitishning maqsad va vazifalarigi erishib 
bo’lmaydi. Asosiy e’tibor o’quvchilarning bilim olishi, ko’nikmalarni o’zlashtirish va 
tarbiyalanishiga qaratilishi kerak. SHu jihatdan boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish 
qonuniyatlarining asoslarini quyidagilar tashkil etadi: 
-
ta’limga oid me’yoriy-huquqiy hujjatlar; 
-
davlat ta’ldim standartlari; 
-
pedagogik ilmiy tadqiqotlarning xulosalari; 
-
ilg’or o’qituvchilarning tajribalari. 
Butun dunyo miqyosida boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitishning qonuniyatlari 
bola huquqlarining ustuvorligi, tabiiylik va ijtimoiylik tamoyillariga tayanadi. SHu jihatdan 
boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitishning qonuniyatlarini belgilashda quyidagi 
tamoyillarga asoslaniladi: 
-
ma’lumotlarni uzatishda qat’iylikka amal qilish; 
-
bilim berish va o’qitishda tizimlilik; 
-
ta’lim oluvchilarning mustaqilligi va faolligini tarkib toptirish; 
-
nazariya va amaliyot uyg’unligi; 
-
o’qitishning turli imkoniyatlaridan foydalanish; 
-
xalqchillik.
Bu tamoyillar o’qitishning qonuniyatlari negizini tashkil qiladi.

1
 
 

---