6-Ma‘ruza. Standartlashtirish haqida. Reja

---

6-Ma‘ruza. Standartlashtirish haqida. 

 

Reja:

 

6.1. Standartlashtirish haqida. Standartlashtirish davlat tizimi. 

6.2. Standartlashtirishning maqsad va vazifalari. 

6.3. Standartlashtirish bo„yicha asosiy atamalar va tushunchalar. 

6.4. O„zbekiston Respublikasida standartlashtirish xizmati. 

 

Tayanch  so‗zlar

:  standart,  texnikaviy  shart,  standartlashtirish,  standartlashtirish 

obyekti, meyoriy hujjat.  

 

6.1. Standartlashtirish haqida 

 

Faraz qilaylik, endi dam olay deb, dam olish xonasiga kirib, chiroqni yoqqan 

edik,  lip  etib  yondi-yu,  o„chdi.  Nima  qilamiz?  Darxol  boshqa  lampochkani  olib, 

almashtiramiz.  Xo„sh,  buni  nimasi  g„ayri  tabiiy?  Siz  bunda  kuygan  lampochkani 

o„rniga  boshqasi  aynan,  ham  kuchlanish  bo„yicha,  ham  quvvati  bo„yicha,  ham 

o„lchamlari bo„yicha to„g„ri kelishini ostida qanchalar inson mehnati yotganligini 

hech o„ylab ko„rganmisiz? 

Odatda biz standart bo„yicha degan iborani ko„p ishlatamiz. 

Xo„sh  standart  nima?  Standart  so„zi  inglizcha  “Standart”  so„zdan  olingan 

bo„lib,  meyor,  o„lcham,  andoza  degan  ma‟nolarni  bildirib  meyoriy  hujjat  nomi 

bilan  yuritiladi. 

Стандарт

  - 

bu  ko‘pchilik  manfaatdor  tomonlar    kelishuvi  

asosida  ishlab  chiqilgan  va  ma’lum  sohalarda  eng  maqbul  darajali 

tartiblashtirishga  yo‘naltirilgan  hamda  faoliyatning  har  xil  turlariga  yoki 

natijalariga tegishli bo‘lgan umumiy va takror qo‘llaniladigan qoidalar, umumiy 

qonun-qoidalar,  tavsiflar,  talablar  va  usullar  belgilangan  va  tan  olingan  idora 

tomonidan tasdiqlangan meyoriy hujjatdir. 

Standartlar  fan,  texnika  va  tajribalarning  umumlashtirilgan  natijala-riga 

asoslangan  va  jamiyat  uchun  yuqori  darajadagi  foydaga  erishishga  yo„naltirilgan 

bo„lishi kerak. 

Standartlar  darajasiga    qarab,  halqaro,  mintaqaviy  davlatlararo,  milliy  va 

korxona miqyosida faoliyat ko„rsatadi. 

Davlat  standartlari  mahsulotni  ishlab  chiqish  va  uni  ishlab  chiqarishga 

qo„yish  bosqichida  yangi  mahsulotlarning  yuqori  sifatli  turlarini  yaratish  va 

o„zlashtirishni  tezlashtirishga,  ishlab  chiqaruvchi,  tayyorlovchi  va  iste‟molchi  

oralaridagi  munosabatlarni yaxshilashga yo„naltirilgan. 

Standartlashtirish  tizimi  yangi  buyumga  o„z  vaqtida  yuqori  sifatli  loyiha  - 

konstruktorlik  hujjatlar  berish,  korxonaning  yangi  mahsulotini  berilgan  sifat 

ko„rsatkichlariga  asosan  tayyorlashni  va    kerak  bo„lsa  mahsulotning  ishlab 

chiqarishdan olib tashlashni belgilaydi. 

Standartlashtirish  mahsulot  muomalada  bo„lganida  va  sotish  bosqichlarida 

mahsulotni  joylashtirish  (upakovka)  da  yaxshi  tartib  va  sharoitlar  yaratishga, 

yuklashga  va  joylashtirishga,  saqlashga,  omborlarda  mahsulot  sifatini  buzilmay 

---

saqlashga,  transportda  olib  yurishda,  buyumni  tarqatish,  sotish  tashkilotlariga 

talablar belgilaydi.