6-ma’ruza relening tavsiflari reja

va tortuv tavsiflari
u ifodaga binoan, Iw = const bo‘lganida elektromagnitni tortuv kuchi havo tirqishi qiymatini kvadratiga tes-kari proporsional ekan. Shu sababli, tortuv tavsifi egriligini grafigi giperbola ko‘rinishiga ega bo‘ladi (6.3-rasm).
Releni ishlash sharti (6.1), grafik ravishda,  barcha qiymatlarida, tortuv tavsifini egriligi, siniqli mexanik tavsif-dan yuqori yotganligi bilan ifodalanadi. Bu holda tortuv va mexanik tavsiflar o‘zaro moslanilgan bo‘ladi. Mexanik tavsifni do‘ngligi bilan f_e() egriligin urinma nuqtasi a, kritik (chegaraviy) nuqta deb, bunga tegishli Iw₁ kritik MYuK yoki ishga tushish MYuK deb ataladi (6.3-rasm).
Rele elektr magnitini ishchi magnit yurituvchi kuchi (MYuK), chegaraviy MYuK ni zahira koeffitsientiga ko‘paytirilganiga teng.
6.3. RELE ISHLASHINING
VAQT DIAGRAMMALARI
Rele yakorini tortish va qo‘yib yuborishida bo‘ladigan jarayonlarni maxsus vaqt diagrammalarida (6.4-rasm) tasvirlash qulaydir.
Rele ishga tushishida uchta voqea bo‘ladi, ularga vaqt diagrammasida (6.4,a-rasm) tegishli nuqtalar mos keladi:
- 1 nuqtaga releni ishga tushish payti;
- 2 nuqtaga orqa kontaktni ajralish payti;
- 3 nuqtaga ro‘para kontakni tutashish payti to‘g‘ri keladi.
1-2 kesimga t_jtr vaqti, 2-3 kesimga t_uch.tr vaqti, 1-3 kesimga t_tr vaqti to‘g‘ri keladi. Rele toksizlantirilganda ham uchta voqea bo‘ladi (6.4,b-rasm):
- 4 nuqta rele cho‘lg‘amini uzilishi;
- 5 nuqta ro‘para kontaktni ajralish payti;
- 6 nuqtaga orqa kontaktni tutashish payti mos keladi.
4-5 kesim t_j.aj vaqti, 5-6 kesimga t_uch.aj vaqti, 4-6 kesmga t_aj vaqti to‘g‘ri keladi.
D iagrammadagi shtrixlangan maydon, rele cho‘lg‘amidan tok oqayotgan (1-4 kesim) vaqtni ko‘rsatadi.

6.4-rasm. Rele ishlashini vaqt diagrammasi

NAZORAT SAVOLLARI
8. Rele yakorni o‘zakka qarab tortishida, yakor va o‘zak orasidagi masofaga qarab, qarshilik mexanik kuchlarning o‘zgarish xususiyatini ko‘rsatuvchi bog‘lanish qanday tafsiv deb ataladi?
9. Yakor va o‘zak orasidagi masofaga qarab, rele etkazib beradigan tortuv kuchi o‘zgarishni ko‘rsatuvchi bog‘lanish qanday tafsiv deb ataladi?
10. Rele yakorini tortish va qo‘yib yuborishida bo‘ladigan jarayonlarni qanday maxsus diagrammalarida tasvirlash qulaydir?