6 Ma'ruza: Pedаgogik mаhorаt аsoslаri Reja

6.5. Kadrlar tayyorlash milliy dasturida pedagoglar mahoratiga quyilgan talablar.

Hozirgi zamon o'qituvchisining shaxsi uchun eng muhim asos-bu insonparvarlik yo'nalishidir. O'qituvchi juda yuksak darajada umumiy, madaniyatga ega odam. U juda ko'p narsani bilishi kerak, hozirgi zamonda o'zi o'qiyotgan fan sohasidagi yutuqlardan, yangiliklardan xabardor bo'lishi, o'z o'quvchilarini har kuni o'qishga o'rgatib borish uchun o'zi muntazam o'qib o'rganishi, o'z bilimini to'ldirib, chuqurlashtirib borishi kerak. Shuningdek, o'qituvchi pedagogik faoliyatga qobiliyatli, ijodkor, ishbilarmon, o'qituvchilik kasbini va bolalarni yaxshi ko'radigan, nazariy bilimlarni mukammal egallagan diniy va dunyoviy bilimlardan xabardor, ma'naviy barkamol inson bo'lishi kerak.

Jamiyatda yosh avlodni muayyan darajada o'qimishli, axloqan barkamol, jismoniy sog'lom va ma'naviy etuk, madaniyatli kishilar bo'lib etishida o'qituvchi (mutaxassis)larning xizmatlari beqiyosdir. Pedagogik faoliyat bilan shug'ullanuvchi har bir o'qituvchi o'zining burchiy mas'uliyatini bajarar ekan, u avvalombor har tomonlama ma'naviy va axloqiy fazilatlarga ega bo'lgan barkamol inson bo'lishi zarur. O'qituvchi mahorati, unga qo'yilgan talablar va pedagogik faoliyat bilan shug'ullanish haqida «Ta'lim to'g'risida» gi Qonun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturida ham keltirilgan. Pedagogik faoliyatda o'qituvchi mehnatining nufuzini oshirish va yoshlarni barkamol inson qilib tarbiyalashning mas'uliyatliligini e'tirof etgan holda Kadrlar tayyorlash milliy dasturi o'qituvchi shaxsiga ham katta talablar quymoqda:

1. O'qituvchi hozirgi zamon talablariga javob beradigan yuksak axloqiy-ma'naviy sifatlarga ega bo'lgan, chuqur bilim va mahorat egasi bo'lishi lozim.

2. Vatan tarixi, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni chuqur biladigan, ma'naviy komil inson bo'lishi;

3. O'z fani doirasida chuqur bilimga ega bo'lgan, kompyuter savodxonligi bor fanlararo aloqalarni yaxshi bilish va uni o'quvchilarga o'rgatish;

4. Pedagogik texnologiyani yaxshi biladigan uning yangi-yangi yo'llarini yarata oladigan ijodiy ishlaydigan pedagogik mahorat egasi bo'lish;

5. Pedagogik muomala madaniyatini yaxshi egallagan, pedagogik etika qoidalariga amal qiladigan bo'lishi;

6. Dunyo taraqqiyoti darajasidagi bilimlardan xabardor, ilmiy dunyoqarashga ega bo'lgan inson bo'lishi;

7. Bolalarni sevishi va ularning kelajagi uchun qayg'uradigan, istiqbolni uylab ish ko'ra biladigan mohir inson bo'lmog'i lozim.

Xullas, o'qituvchida bu kabi xususiyatlarning mavjud bo'lishi uning pedagogik mahoratini oshiradi va tajribasini boyitadi.
O'z-o'zini tekshirish uchun savollar:

1. Pedagogik mahorat nima?

2. Pedagogik mahoratning tarkibiy qismlarini sanab bering.

3. Pedagogik mahoratni qanday egallash mumkin?

4. Pedagogik mahoratning asosi nima?

5. Pedagogik qobiliyat deganda nimani tushunasiz?

6. Pedagogik qobiliyatning asosiy turlarini ayting?

7. «Pedagogik texnika» tushunchasiga ta'rif bering.

8. Yosh o'qituvchilar qanday xatolarga yo'l qo'yadilar?

9. Pantomimik va mimik harakatlar deganda nimani tushunasiz?

10. Nutq texnikasi, ovoz va diksiya tushunchalariga ta'rif bering.