6-Ma`ruza Mavzu: yigirish mahsulotlari notekisligi

Aralash va murakkab notekislik - turli sabablarga ko’ra paydo

bo’lgan bir necha notekisliklarning qo’shilishidan sodir bo’ladi. Ular go’yo bir-biri ustiga joylashgandek bo’lib, murakkab notekislikni tashkil etadi.

Sinov tajriba va ilmiy tadqiqot ishlarini bajarishda yigirish mahsulotlarining notekisligini uch turga ajratish mumkin:
1. Ichki notekislik. - bitta xolstcha, bitta tazdagi pilta, bitta g’altakdagi pilik yoki bitta naychadagi ipning notekisligi.
2. Tashqi notekislik - bir nechta pakovkalar o’rtasidagi notekislikdan iborat (masalan 2 xolstcha, 2 taz pilta, 2 g’altak pilik, 2 naycha ip).
3. Umumiy notekislik- tadqiq etilayotgan mahsulot uchun to’laligicha pakovkalarga ajratilmasdan aniqlangan notekislik yoki mashinaning hamma chiqaruvchi organlar bo’yicha mahsulot notekisligiga aytiladi.
Tarkibiy notekislik Ma`lumki har bir yigirish mahsuloti tolalarlardan tuzilgan. Ana shu mahsulotning uzunligi bo’yicha turli qirqimlarida har xil uzunlikdagi tolalar hissasini (taqsimlanishini) o’zgarishi tarkibiy notekislikni hosil qiladi.
Shunday qilib, yigirish mahsulotlari notekisligi ko’p omilli va juda murakkab xodisa bo’lib, uning kelib chiqish sabablari o’rganilib, kamaytirish chora tadbirlari ko’riladi.
Yigirish mahsulotlari notekisligining kelib chiqishiga quyidagilar sabab bo’lishi mumkin:

1. 
   Ishlatilishi kerak bo’lgan xom ashyo, ya`ni tolalar asosiy xossalarining bir xil emasligi.
   
2. 
   Tolalar aralashmasida komponentlar miqdorining doimiy bo’lmasligi, ularning yaxshi aralashmaganligi.
   
3. 
   Mashinalar holatining yomonligi tufayli texnologik jarayonlar barqarorligini buzilishi.
   
4. 
   Ishchilar malakasining etarli emasligi, mehnatni noto’g’ri tashkil etilishi.
   
5. 
   Tsexdagi harorat va namlik ko’rsatkichlari nazoratini etarli emasligi.