6-laboratoriya ishi Mavzu: Burdon trubkali bosim o’lchash asboblarining strukturasini qurish. Nazariy qism

Naychasimon prujinali asboblar. Sezgir element sifatida naychasimon manometrik prujina ishlatilgan deformatsion asboblar laboratoriya va ishlab chiqarish praktikasida keng tarqalgan. Ayniqsa, bir o‘ramli naychasimon prujinali asbob — manometr, vakuummetr, manovakuummetr va difmanometrlar juda ko‘p qo‘llaniladi. Naychasimon prujinali asboblarning ishlash prinsipi o‘lchanayotgan bosimni bir o‘ramli yoki ko‘p o‘ramli naychasimon prujinaning elastik deformatsiya kuchi bi­lan muvozanatlashuviga asoslangan.

Aylana yoyi bo‘yicha bukilgan elliptik yoki yassi oval kesimli naychasimon bir o‘ramli prujina naycha ichidagi ortiqcha bosim yoki siyraklanishning o‘zgarishi natijasida o‘zining bukilishini o‘zgartiradi (6.1-rasm, a).

O‘lchanayotgan ichki va tashqi atmosfera bosimlari farqi ta’sirida naychali prujina deformatsiyalanadi: naycha kesimining kichik o‘qi kattalashadi, katta o‘qi kichiklashadi, bunda prujina bo‘shashadi va uning erkin uchi 1—3 mm ga siljiydi. 5 MPa gacha bo‘lgan bosim uchun naychali prujinalarni jezdan, bronzadan, undan ham yuqo­ri bosimlar uchun — legirlangan po‘lat va nikel qotishmalaridan tayyorlanadi.

K o‘rsatuvchi, o‘ziyozar, signal beruvchi manometrlarning va naychasi­mon prujinali bosim o‘zgartgichlarining ko‘pi to‘g‘ri o‘zgartgich qurilmalardan iborat. Ularda bosim ketma-ket sezgir elementning va u bi­lan bog‘langan mexanik ko‘rsatuvchi, qayd kiluvchi, kontaktli qurilmaning, pnevmatik va elektr o‘zgartgich elementining siljishiga o‘zgartiriladi.

6.3-rasmda bir o‘ramli pruji­nali manomerlarning kinematik sxemasi keltirilgan. Bosim o‘zgarishi natijasida prujina 3 uchining siljishi tortqi 5 orqali o‘q 6 da aylanayotgan sektor 1 ga uzatiladi.