6. Kesish maromlari va vaqtlarini hisoblash

DETALNING KONSTRUKSIYASI VA QO’LLANILISHI
Zamonaviy mashinalarda vallarning ahamiyati juda kattadir. Bunga asosiy sabab tishli g'ildiraklar, shkivlar, roliklar, yulduzchalar, muftalar, bloklar, qo'yingki, barcha aylanma harakatni uzatishga mo'ljallangan detallar ular vositasida yo'naltiriladi va fazoda ushlab turiladi. Vallar va o'qlar aksariyat hollarda aylanuvchi jism shakliga ega bo'ladi.
Aylanuvchi detallar va ularni ko'tarib (ushlab) turuvchi vallar, odatda, bir-birlariga tig'izlik asosida, shponkalar, shlitsalar va boshqa shu kabilar vositasida birikkanliklari tufayli vallar faqat aylanuvchan tavsifga ega bo'ladilar va har doim aylanuvchi momentni uzatadilar, bu holda ularga burovchi kuchlanishlar ta'sir etadi. O'qlarga aylanuvchi detallar qo'zg'almas yoki qo'zg'aluvchan holatlarda o'rnatilishi mumkin. Bu ikkala holatda o'qlar aylantiruvchi momentni uzatmaydilar va o'qlarni buralish ta'sir etmaydigan vallarning xususiy holi sifatida qarash mumkin. Vazifasiga ko'ra vallar o'zak, boshqacha aytganda, mashinalarning asosiy ishchi qismlarini ko'tarib turuvchi (turbinalarning rotorlari, elektryuritgichlaming rotorlari, ichki yonuv dvigatellari) va uzatuvchi (uzatmalar vallari), ya'ni harakatni uzatish va taqsimlash hamda o'zida uzatmaning detallarini (tishli g'ildiraklar, yulduzchalar, shkivlar va boshqalar) ko'tarish uchun qo'llanadigan vallarga ajratiladi. Bir qator mashinalarda (qishloq xo'jalik, yo'l, ko'tarish-tashish) aylantinuvchi momentni ijro etuvchi ishchi organlarga uzatish uchun transmissiya vallari ishlatiladi.

1-jadval. Sirtlar haqida ma’lumot beruvchi jadval.

№	Sirt nomi	Sirt o’lchami	Sirt tozaligi	Qo’shimcha ma’lumotlar
1.	Chap tores sirti	Ø16 mm	Rz 20 mkm	Sirtda 1×45º li faska ochilgan.
2.	Rezba	M6×15 mm	Ra 6.3 mkm	Rezbali sirt.
3.	Tashqi aylanish sirti	Ø16×5mm	Rz 20 mkm	-
4.	Chap tores sirti	Ø16- Ø28mm	Rz 20 mkm	-
5.	Tashqi aylanish sirti	Ø28h10×10 mm	Ra 3.2 mkm	-

6.	Tashqi aylanish ko’nus sirti	Ø28- Ø23.24x138 mm	Ra 8 mkm	-
7.	O’ng tores sirti	Ø23.24 mm	Rz 20 mkm	Sirtda 2×60º li faska ochilgan.