6-дарс. Маъруза матни: Навоий асарларига бағишланган луғатларнинг матн табдилини нашрга тайёрлашдаги ўрни

2. Қомусий изоҳланган киши исми ва лақаблари:
عين‌القضات Айн ул-қузот – тасаввуф Шайхларидан бирининг лақаби, бу лақаб Шайхнинг соликликда кўп иродат кўргизиб, ҳақпараст, тўғри сўз бўлганлиги учун берилган:
Айн ул-қузот тил шарафидин Масиҳ гуфтор бўлган ва Ҳусайн Мансур тил суръатидин дорға сазовор МҚ, 94.
فغفور Фағфур – қадимги Чин (Хитой) подшоҳларидан бирининг лақаби:
Кўрар ондин футур ар бўлса фағфур,
Топар ондин қусур ар бўлса Қайсар ББ, 611.
كدود Кадуд – XV асрда Хуросонда яшаб ижод этган олим, форсигўй шоир Хожа Авҳад Муставфий лақаби:
Хожа Авҳад Муставфий – анинг лақаби Кадуд ҳам дерлар МН, 32.
Кадуд сўзи Алишер Навоий асарларида ўз луғавий маъносида ҳам қўлланилган:
Кадуд – бигиз:
Ва «ёйий» мисол уч ҳаракатдин ортуқ топилмас: бийизки сорт кадуд дер ва бизки «мо» ва «наҳну» маъниси биладур ва бийизки «дирафш» дерлар МЛ, 19.
3. Қомусий изоҳланган жой номлари:
ﺨﻠﺦ Халлух – ривоятларга кўра, қадим Туркистондаги шаҳарлардан бирининг номи; бу шаҳарнинг одамлари чиройли бўлишган, у ерда тайёрланган тоза, сифатли хўшбўй ҳидли мушк (атир)лар дунёнинг бошқа ўлкаларига келтириб турилган. Ана шу сифатлари билан хўшбўй ҳидли мушклар «Халлух» номи билан ҳам машҳур бўлган:
Малоҳат ўлса олур жонни лўлию ҳинду,
Гар ўлмаса қочурур моҳи ўқчаву Халлух НШ, 85.
Искандария'>اسكندريه Искандария – фаранг сарҳадидаги дарё қирғоғига яқин жойда Искандар қурдирган шаҳар номи:
Мундоқ нақл қилибдурки, Шайх Нажмуддин Кубро Ҳамадонға бориб, Ҳадис ижозати ҳосил қилди ва эшиттики, Искандарияда муҳаддисе борки, олий санади бор НМ, 289.
بيت‌المقدس Байт ул-муқаддас – Қуддуси Шариф (Фаластин) шаҳри ва ундаги яҳудийларнинг зиёратгоҳи:
Чун «Инжил» Исо а.с. ға нозил бўлди, учовда Байт ул-муқаддасқа келиб, Исо а.с. амри илоҳи била халқни тенгри таоло амриға далолат қилди ТАҲ, 176.
باغ نو Боғи нав – Ҳирот атрофидаги гўзлал боғлардан бири:
Тузуб суҳбат «Биҳишти соний» ичра,

Май ичса Боғи нав айвони ичра ФШ, 58.