6-asinf sana

Ta`limdagi sifat ko‘rsatkichlarini yaxshilash, ya’ni jahon andozalariga mos, raqobatbardosh, yuqori saviyaga ega bo‘lgan mutaxassislar tayyorlashga qaratilgan. Bu murakkab muammolarning yechimini topib, ularni amalda keng qo‘llash ta’lim tizimi xodimlari oldiga juda katta vazifalar belgilaydi. O‘quv jarayonini yaxshilashda o‘quv dasturlarini yanada takomillashtirish, o‘qitishning zamonaviy pedagogik texnologiyalarini amalda joriy qilish, turli noan’anaviy usullardan foydalanishni ta`kidlash joiz.

Mavzu bayonida turli interfaol metodlardan foydalanish darslarning samaradorligini, o‘quvchilarning darsga qiziqishlarini yanada oshiradi.

Masalan: 6-sinf ona tili darsida “Joy nomlari va ularning imlosi” mavzusini o‘tishda quyidagi musobaqalarni tashkil etish mumkin:

Sinf o‘quvchilarini o‘zaro hamkorlikda ishlashga, mustaqil fikrlashga o‘rgatish maqsadida “To‘g‘ri, noto‘g‘ri” musobaqa o‘tkaziladi. O‘quvchilar 2 guruhga ajratiladi va ot mavzusiga oid nazariy bilimlar yuzasidan savol-javob o‘tkaziladi.

Musobaqa yakunlangach, topshiriq shartiga ko‘ra “Kim jadvalni tez va to‘g‘ri to‘ldiradi?” yana bir tezkor o‘yin o‘tkaziladi. Unda o‘quvchilar o‘rin-joy nomlariga misollar topib, jadvalni tez to‘ldirish yuzasidan bellashadilar.

O‘quvchilarning topshiriq yuzasidan bildirgan fikr – mulohazalari o‘qituvchi tomonidan umumlashtirilib, mamlakat, o‘lka, nomlari tarkibidagi har bir so‘z va bosh harf bilan yozilishi, tarkibida bo‘lib, orti, oldi so‘zlari ishtirok etgan joy nomlari qo‘shib yozilish tushuntiriladi.

Matnlar orqali o‘quvchilar onggiga vatanparvarlik g‘oyasi singdiriladi.

N a m u n a: Buloqboshi – Namangan viloyatining Yangiqo‘rg‘on tumanidagi qishloq nomi. Qishloq buloqlar ko‘p hududning bosh nuqtasida joylashganligiga ko‘ra shunday nomlanadi.

N a m u n a: U vaqtda Toshkent ikkita shahardan iborat bo‘lib, birini Eski shahar, ikkinchisini Yangi shahar deyishardi. Toshkent – Atoqli ot, joy nomi, bosh harf bilan yoziladi. Misollar, Namangan, Andijon, Farg‘ona, Chorsu, Axsikent, Oltiariq kabi.

O‘rin – joy otlari jadvalga joylashtiriladi. Mashqni bajarishda o‘quvchilarning xotirasi mustahkamlanadi, mustaqil ravishda jadvallar bilan ishlash ko‘nikmalari rivojlantiriladi.
N a m u n a:

Qit’a nomlari	Mamlakat nomlari	Shahar nomlari	Qishloq nomlari	Viloyat nomlari	Tuman nomlari
Yevropa	Ispaniya	Xovos	Dashnobod	Farg‘ona	Baliqchi
Afrika	Italiya	G‘ijduvon	O‘rta saroy	Qashqadaryo	Koson

Joy nomlari yuzasidan “Bilag‘onlar musobaqasi” o‘tkaziladi. Bunda o‘quvchilar ikki guruhga bo‘linadi. Birinchi guruh joy nomini yozadi. Keyingi guruh tomonidan yiziladigan joy nomining birinchi harfi, birinchi guruh aytgan joy nomining oxirgi harfi bilan boshlanishi shart qilib qo‘yiladi.

I guruh	II guruh
Uchqo‘rg‘on	Navbahor
Romitan	Nurota
Andijon	Navoiy
…	…

Musobaqa ketma-ket davom ettiriladi. Qaysi guruh to‘xtab qolsa, shu guruh mag‘lub bo‘ladi.

Mavzu bayonida bunday musobaqalarning o‘tkazilishi o‘quvchilarni joy nomlarini to‘g‘ri va tez yozishga, muhimi o‘quvchilar onggiga vatanparvarlik g‘oyasini singdiriladi. Dars davomida barcha o‘quvchilar o‘yinda qatnashishga harakat qiladi. Bu orqali esa o‘qituvchi vaqtdan yutadi, ya’ni ko‘proq o‘quvchini baholaydi, qo‘shimcha savol berib albatta.

Bunga o‘xshash metodlarni boshqa darslarda ham qo‘llash mumkin. Fizika darsida formulalar yoki birliklar yozish, kimyo darsida elementlar, kislota, tuzlar yozilishi, adabiyot darsida adiblar nomi yoki asarlari yoziladi, geografiya darslarida daryo, ko‘l, dengiz, materik nomlari musobaqasini o‘tkazish mumkin. Faqat mavzuning murakkabligiga qarab musobaqa turi va sharti boshqacha o‘zgartirilishi mumkin.