6-Amaliyot mashg‘uloti Mavzu

6-Amaliyot mashg‘uloti


Mavzu: Lazer diod nurlanishining impulsli modulyatsiya jarayonini tadqiq etish


Ishdan maqsad: Lazer diod nurlanishining impulsli modulyatsiya jarayonini tadqiq etish orqali LD larda amalga oshiriluvchi modulyatsiya jarayonlarini o‘rganish.
1.Nazariy qism

Optik tolali aloqa tizimlarida axborotlar oqimini optik tola bo‘ylab uzatish optik eltuvchi - yorug‘lik to‘lqinini axborot signaliga mos ravshda o‘zgartirishni talab etadi. Yorug‘lik nurlanishning bir yoki bir necha parametrlarini elektr (tok yoki kuchlanish), tovush, mexanik yoki optik signal ta’sirida vaqt yoki fazo bo‘yicha berilgan qonuniyatga ko‘ra o‘zgartirishdan iborat mazkur jarayonni optik nurlanishni modulyatsiyalash jarayoni deb ataladi.

Optik tolali aloqa tizimlarida lazer diodlarningoptik nurlanishlarini modulyatsiyalashning imrulsli usuli raqamli usul xisoblanadi
Quyidagi 6.1- rasmda impulsli modulyatsiya jarayoni tasvirlangan:

6.1-rasm. Optik signallarni intensivlik bo‘yicha impulsli modulyatsiyalash.

Yorug‘lik intensivligini raqamli signal ta’sirida modulyatsiya-langanida injeksiya tokining sakrab ortishi va nurlanishning boshlanishi orasida kechikish vujudga keladi. 4.2-rasmda lazer diodi tokining sakrab ortishi va sakrab kamayishi bilan bog‘liq uzilish va ulanish jarayonlari aks ettirilgan. Tok sakrab ortganida avval U kuchlanish ortadi, keyin esa t_k kechikish va τ_ort ortish vaqtlari bilan nurlanish boshlanadi. Tok uzilganda nurlanish intensivligi taxminan vaqt doimiysi τ ga teng bo‘lgan eksponensial qonun bo‘yicha kamayadi. Kuchlanish esa, yanada sekinroq sur’at bilan kamayadi.

Raqamli modulyatsiyalash chog‘ida kechikish vaqtini kamaytirish uchun lazer diodiga bo‘sag‘a tokiga mos kelgan kuchlanishdan kattaroq kuchlanish qo‘yish kerak. Bu xolda kechikish vaqti faqat o‘sish va kamayish vaqtlari bilan aniqlanadi. Bu vaqtlar impuls davomiyligini eng kamida 2τ qadar kengaytiradi. Shunday qilib, kechikish vaqti τ ning qiymati lazer diodining chastotaviy xossalarini belgilaydi.

6.2-rasm. Lazer diodi nurlanishini intensivlik bo‘yicha modulyatsiyalash
jarayonining vaqt diagrammalari.


2. Amaliyot mashg‘ulotining topshiriqlari

1. Optik eltuvchini to‘g‘ri, tashqi va ichki modulyatsiyalash jarayonlariga

tafsiv bering.
2. Yorug‘lik diodi va lazer diodi intesivligini raqamli elektr signali
ta’sirida modulyatsiyalash jarayonini tushuntiring.
3. Yorug‘lqk oqimini intesivligini raqamli elektr signali sxemasini tushuntiring.
4. Optik modulyator qurilmasiga ta’rif bering.


3. Amaliyot mashg‘ulotini bajarish

Amaliyot ishi 2 - qismga ko‘ra xisobot ko‘rinishida tayyorlanadi va talaba tomonidan himoya qilinadi.

4. Nazorat savollari


1. Yorug‘lik nurlanishi optik eltuvchisini modulyatsiyalash jarayoniga ta’rif
bering.
2. Optik eltuvchini yorug‘lik to‘lqinining qaysi parametrlari bo‘yicha
modulyatsiyalash mumkin?
3. Optik eltuvchini modulyatsiyalashning qanday usullari mavjud?
4. Yorug‘lik diodi va lazer diodi intesivligini analog elektr signali
ta’sirida modulyatsiyalash jarayonini tavsiflang.
5. tavsiflang.
6. Optik nurlanishni tashqi va ichki usul bilan modulyatsilashda qaysi fizik
hodisalardan foydalaniladi?
7. Elektrooptik hodisalar (Pokkels va Kerr effektlari)ning mohiyatini
tushuntiring.
8. Akustooptik hodisalar (Bregg va Raman-Nat effektlari)ning mohiyatini tushuntiring.
9. Magnitooptik hodisa (Faradey effekti)ning mohiyatini tushuntiring.
10. Yorug‘lik nurlanishini modulyatsiyalash maqsadida qo‘llaniladigan
fotoo‘tkazuvchanlik, fotoxrom va fotokristalik hodisalarning
mohiyatini tushuntiring.
11. Optik modulyatorning qanday xillari mavjud?
12. Ish mexanizmining xususiyatlariga ko‘ra optik modulyatorlar qanday
guruhlarga ajratiladi?


Adabiyotlar: A1; A2; A3; Q3; Q5; Q6; Q7; Q8; Q9.