6 amaliy mashg’ulot mavzu: Yo‘l poyi gruntlarini zichlash texnologik jarayonlari hisobi va Yo‘l poyi gruntining namligini va zichlanganlik koeffitsientini aniqlash

Gruntni zichlash
Gruntni optimal namligi ta’minlangandan so’ng zichlash ishlari amalga oshiriladi. Ko’tarmaning mustahkamligi asosan yoyilgan gruntning zichlash sifatiga bog’liq. Shuning uchun ko’tarma uchastkasida birinchi navbatda zichlash vositasini to’g’ri tanlash va bu ishni to’g’ri tashkil etish lozim.
Gruntlarni zichlashda dastlab yengil katoklardan foydalaniladi. Bunga sabab, grunt yengil katok bilan zichlanganda ma’lum bir mustahkamlikka ega bo’lib oladi, so’ngra og’ir katoklar yordamida zichlash davom ettiriladi. Agar birdaniga og’ir katok bilan zichlash ishlari olib borilsa, gruntda notekisliklar yuzaga keladi va zichlashish sifatini kamaytiradi.
Gruntlarning zichlik ko’rsatkichlari SHNQ da ko’rsatilgandan kam bo’lmasligi lozim. Tor joylarda, suv o’tkazuvchi quvurlar, ko’prik ustunlari va karyeruslarida gruntlarni zichlash maxsus zarbali yoki titratma zarbali vositalar yordamida bajariladi. Sun’iy inshootlarda 3 m dan kam, quvurlar ustidagi grunt qatlami 2,0 m dan kam bo’lgan joylarda shibbalovchi plitalar bilan zichlashga ruxsat etilmaydi.
Quvurlar yonini bo’ylamasiga to’ldirish va bir tekisda qatlamlab zichlash ishlarini (quvurlar joylashishiga nisbatan) buldozer va katoklar yordamida bajarishga ruxsat etiladi. Bu sharoitda gruntlarni to’kish va zichlash quvurlarning ikki tomonidan bir xil qatlam qalinligida bajariladi.
Bo’sh, loysimon gruntlarni zichlash ishlarini maxsus bo’rtmali yoki panjarasimon katoklar yoki past bosimli shinali katoklar (massa 10-16 t) bilan boshlanadi va 25 tonnali bosimli shinali katoklar yoki 16 t va undan og’ir bo’lgan titratma katoklar bilan tugatiladi.
Sun’iy sug’oriladigan, yer osti suvlari sathi yer yuzasiga yaqin bo’lgan yo’l poyini sug’orish va oqindi suvlar bosadigan joylarda, zichlanadigan har bir qatlam qalinligi 20-25 sm dan, og’ir shinali g’ildirak katoklar qo’llanilganda esa 30-40 sm dan oshmasligi kerak.
Gruntlarni zichlash ishlari namligi optimal namlikka yaqin bo’lganda bajariladi. Gruntlarni bosim shinalik katoklar bilan zichlashda, optimal ko’rsatkichi O’z RST 786 orqali aniqlanadi.