6-7-mavzu. Tezislar. Tezis turlari. Tezislar yozish uslubi Nazariy ma’lumot

---

6-7-mavzu. Tezislar. Tezis turlari.Tezislar yozish uslubi 
 
 
Nazariy ma’lumot 
 
Tezis – (
yunoncha “thesis”) qoida, isbot degan ma’noni anglatadi. 1) keng 
ma’noda – bahsda yoki biror nazariyani bayon qilishda aytilgan har qanday fikr; 2) 
tor ma’noda – asosiy fikr, prinsip; 3) mantiqda isbot qilishni talab etuvchi fikr, 
mulohaza; 4) ma’ruza, ma’lumot, xabarning asosiy mazmunini qisqacha aks ettirish. 
Tezis 
yozishda manbaning asosiy qoidalari yoki eng muhim fikrlari ajratib 
olinadi. Tezis, odatda, ilmiy maqolalar, ma’ruzalarning qisqacha, siqiq mazmunidir. 
U yozilishi jihatidan tezisli konspekt bilan mos keladi. Tezisda muallif maqoladagi 
fikrlarni aynan keltirish bilan birga, ko‘pincha o‘z munosabatini ham bildiradi. 
Tezisning hajmi eng ko‘p deganda 1-4 varaqdan oshmaydi. Lekin bu qat’iy chegara 
emas. Ba’zi ilmiy-tadqiqot masalalariga bag‘ishlangan ma’ruzalarning tezisi 
kattaroq hajmda ham bo‘lishi mumkin. 
Tezis turlari 
Matnni tayyorlash uchun ishlatiladigan materialning o‘ziga xosligi, to‘liqligi 
va tarkibiga qarab, doklad tezislari ikki turga bo‘linadi: 

Asosiy (sodda) - tushuntirishsiz asosiy g‘oyalarni ifodalaydi.

Dalilli (batafsil, murakkab) - asosiy tezisni tushuntirish uchun ishlatiladigan 
dalillar bazasini o‘z ichiga oladi: faktlar, qonunlar, aksiomalar, umumiy qabul 
qilingan ta’riflar.