6 -tema. Ekilik diskret modulyatsiya túrleri (manipulyatcıya ). Impulsli modulyatsiya túrleri

6 -tema. Ekilik diskret modulyatsiya túrleri (manipulyatcıya ).


Impulsli modulyatsiya túrleri


_{Modulyatsiyalanatuǵın impulslar izbe-izligi jiyligi v. A. Kotelnikovtıń úzliksiz signallardı diskretlaw haqqındaǵı teoreması tiykarında anıqlanadı, bunda impulslar tákirarlanıw jiyligi modulyatsiyalaytuǵın analog signal maksimal jiyligi Fm den keminde eki ese úlken bolıwı shárt.}
Túrli parametrleri modulyatsiyalanǵan impulslar izbe-izlikleri waqıt diagrammaları 6. 1-suwretde keltirilgen.
1.Impuls amplitudasi modulyatsiyası (IAM), bunda impulslar izbe-izligi amplitudaları uzatılıp atırǵan xabarǵa uyqas túrde ózgeredi. Impulslar amplitudası modulyatsiyalanǵanda impuls amplitudası tómendegishe ózgeredi:
IAM signallar eki qıylı bolıwı múmkin:
a)birinshi tur IAM-I, bunda impulslar máwrit bahaları modulyatsiyalaytuǵın xabarǵa uyqas túrde ózgeredi;
b)ekinshi tur IAM-II, bunda impulslar amplitudasi onıń dawamıylıǵı da ózgermeytuǵın bolıp, modulyatsiyalaytuǵın signaldıń takt noqatındaǵı ma`nisine sáykes keledi (6. v-su'wret).
2.Impuls dawam etiw waqti modulyatsiyası (IDM), bunda uzatılıp atırǵan xabarǵa uyqas túrde impulslar (keńligi) dawamıylıǵı etiw waqti ózgeredi. Impulslar dawam etiw waqti modulyatsiyalanganda impulslar keńligi tómendegishe ózgeredi:
bunda, - impulstiń bir tárepke maksimal keńeyiwi



6. 1-súwret. Túrli parametrleri modulyatsiyalanǵan impulslar izbe-izlikleri waqıt diagrammaları
IDM eki túrli bolıwı múmkin (6.g-su'wret):
a) impulstıń takt sızıǵına salıstırǵanda tek bir tárepke - arqa tárepke ǵa uzatılıp atırǵan xabar signalı amplitudasına uyqas túrde keńeyiwi;
b) impulstıń takt sızıǵına salıstırǵanda hár eki tárepke uzatılıp atırǵan xabar amplitudasına uyqas túrde ǵa keńeyiwi (aldı hám arqa fronttıń bir túrde jılısıwı );
3. Impulslar fazası modulyatsiyası (IFM), bunda uzatılıp atırǵan xabarǵa uyqas túrde impulslardıń jaǵdayı takt sızıǵına salıstırǵanda shepke yamasa ońǵa jıljıydı (dawam etiw waqti ózgermeytuǵın saqlanıp qaladı, 6. d-su'wret). Impulslar fazası modulyatsiyalanǵanda onıń fazası (baslanǵısh jaǵdayı ) takt sızıǵına salıstırǵanda aldına yamasa keyin basıp jıljıydı, yaǵnıy
4. Impulslar chastotası modulyatsiyası (IChM), bunda impulslar tákirarlanıw chastotası modulyatsiyalaytuǵın xabar amplitudasina uyqas túrde ǵa ózgeredi (6. e-su'wret). Impulslar chastotası modulyatsiyalanganda olardıń tákirarlanıw chastotası xabarǵa uyqas túrde úlkenlesedi hám kishilesedi.
.
IFM hám IChM signallardı ulıwmalastırǵan halda waqıt boyınsha modulyatsiyalanǵan impuls - impuls waqıt modulyatsiyası (IvM) dep ataladı.
5. Impuls kod modulyatsiyası (IKM), bunda baslanǵısh analog xabar (signal ) diskretlaw hám kvantlaw nátiyjesinde cifrlı kodlanǵan diskret xabarǵa aylantırıladı hám hár bir ırǵaq sızıǵı waqıt aralıǵinda bul kodlar kombinatsiyasına uyqas keliwshi “1” hám “0” elementar signallar izbe-izligi qáliplestiredi. Bul kodlar izbe-izligi impulslari joqarı chastotalı garmonik terbelis signalınıń tiykarǵı parametrlerinen birin modulyatsiyalawı nátiyjesinde: IKM-AM, IKM-ChM, IKM-NFM signallar qáliplestiredi.
6. 2. Diskret modulyatsiyalanǵan (KIM, CHIM, FIM, AIM) signallardı analiz qılıw
Tórtmuyush formasındaǵı videoimpulslar izbe-izligin tómen chastotalı bir tonli signal menen IAM-I signal spektrini anıqlaymız. Modulyatsiyalaytuǵın xabar signalı bolǵan jaǵday ushın videoimpulslar izbe-izligi spektri tómendegilerden shólkemlesken boladı.
_(6.3)
Bunda, - amplituda, impulslar tákirarlanıw dáwiri, chastotası hám impulslar dawam etiw waqti.
Impulslar izbe-izligi amplituda modulyatsiyası nátiyjesinde tómendegi nizamlıq boyınsha ózgeredi:
Bul jaǵdayda


_(6.4)
Onsha quramalı bolmaǵan trigonometrik forma ózgertiwlerden keyin IAM signal ushın tómendegi ańlatpanı alamız :


_(6.5)

(6. 4) hám (6. 5) ańlatpalardı bir tonli xabar signalı menen modulyatsiyalaw nátiyjesinde alınǵan IAM signal spektri ápiwayı modulyatsiyalanbaǵan impulslar spektrinan tómendegiler menen parıq etedi:

- modulyatsiyalaytuǵın signal chastotası ga teń payda etetuǵın bar ekenligi menen;
- modulyatsiyalanbaǵan impulslar izbe-izligi spektrinıń hár bir payda etetuǵın janında chastotalı qaptal qurawshıları bar ekenligi menen (6. 5-súwret).
Eger impulslar izbe-izligi quramalı forma daǵı (udayı tákirarlanatuǵın bolmaǵan ) xabar signalı menen modulyatsiyalansa, ol jaǵdayda joqarı chastotalı qaptal spektr qurawshıları sanı hám tómen chastotalı spektr qurawshıları sanı kôbeyedi. Bul IAM signal spektrina tómen chastotalı payda etetuǵın bar ekenligi, onıń detektorlanıwın tómen chastotalar filtri járdeminde ámelge asırıw múmkinshiligin beredi. Tómen chastotaǵa jaqın bolǵan IAM signal spektri payda etiwshisi chastotası ga teń bolıp, tómen chastotalı qurawshılardı ajıratıp alıwdı ańsatlastırıw ushın shárti atqarılıwı talap etiledi.

6. 5-súwret. IAM signal spektri
Basqa tùr impuls modulyatsiyası signallarınıń spektrlari da IAM signal spektri sıyaqlı anıqlanadı. Bunda modulyatsiyalanbaǵan impuls spektri ańlatpasındaǵı tiyisli ózgeriwshini modulyatsiyalanatuǵın parametrdi modulyatsiyalaytuǵın ga uyqas túrde ózgertiw jáne onı qurawshılarǵa jayıw kerek boladı.


Qadaǵalaw sorawları
1. Diskret modulyatsiya dep qanday modulyatsiyaǵa aytıladı?
2. Salıstırmalı FMp signalı ápiwayı FMp signaldan qanday parıq etedi hám qáliplestiredi?
3. AMp, ChMp hám NFMp signallar spektrin sızıp kórsetiń hám olardı bir-biri menen salıstırıń
4. Impulslar izbe-izliginen tasıwshı retinde paydalanıp qanday modulyatsiya túrlerin ámelge asırıw múmkin hám olardıń waqıt diagrammaları úzliksiz kosinusoidal signal menen modulyatsiyalaǵanda qanday kóriniste boladı?