5Mavzu: Odam organizmi normal mikroflorasi. Disbakterioz haqida tushuncha. Tayorlagan: Atamuratova To`maris turdimuratovna

avtoklavda bug‘ bilan bosim ostida sterillash

• sh. Avtoklav jips yopil- adigan qalin qopqoqli va qo‘sh ichki tashqi qozondan iborat bo‘lib, sirt- dan metall g‘ilof bilan qoplangan. Tashqi qozonga suv quyiladi, ichki qozonning teshiklari bo‘lib, ular orqali tashqi qozondan chiquvchi bug1
• o‘tib turadi. Ichki qozonning tagida bug‘ni chiqarib yuboradigan naycha kiritiladigan teshik qilingan, bu nay ning oxiri chiqarish jo‘mragi bilan tugaydi. Avtoklavning yon devoriga manometr biriktirilgan. Manometr avtoklav ichidagi suv bug‘larining bosimini ko‘rsatib turadi avtoklavning yon devoridan ehtiyot klapani va suv o‘lchovchi naycha bor.
• Sterilizatsiya quyidagi tarzda amalga oshiraladi. Avval voronka orqali tashqi qozonga suv quyiladi va sterilizatsiya qilinadigan narsalar oziq muhitlar bikslardagi bog‘lov materiallari va h.k. ichki qozonga joylanadi. So‘ngra qopqoqdagi vintlar burab mahkamlanadi va kuchli gaz alangalari yoki elektr toki yordamida avtoklav isitiladi. Bunda chiqarish jo‘mragi ochib qo‘yilishi kerak. Suv qaynagandan keyin avtoklav devorlari orasidan ko‘tariluvchi bug‘ ichki qozonga kirib undagi havoni qisib chiqaradi, bu havo chiqarish jo‘mragi orqali chiqib ketadi. Bug1 sekin-asta avtoklavning hamma bo‘shliqlarini to‘ldiradi. Chiqarish jo‘mragidan uzluksiz kuchli bug‘ oqib chiqa boshlashi bilan jo‘mrak yopiladi. Shundan so‘ng manometr strelkasi kuzatilib turiladi. Bug‘ bo‘shliqda qolib to‘plana boshlaydi, uning bosimi oshadi buni esa monometr qayd qiladi: monometrdagi “o” raqami normal atmosfera bosimiga mos keladi. Sterilizatsiya jarayon tamom bo‘lgach, alangalar o‘chiriladi yoki elektr toki berish to‘xtatiladi va monometr strelkasi “0” ga tushib, avtoklav sovugunga qadar turiladi.

• Shundan keyin chiqarish jo‘mragi asta-sekin ochiladi bug‘ sekin chiqarib yuboriladi, avtoklav ochiladi va undan sterilangan materiallar olinadi.
• Agar avtoklav monometri strelkasi “0” ga tushmasdan oldin ochilsa, bosimning tez pasayishi tufayli suyuqlik probirkalami otib yuborib, idishlar- dan to‘kilab ketishi mumkin. Avtoklavda bug` bilan bosim ostida sterillash bu eng samarali sterillash usullaridan biri bo‘lib, faqatgina mikrobiologiya amaliyotida emas balki klinik tibbiyotda ham keng qo‘llanilmoqda. Avtoklavda ishlash uchun maxsus qo‘llanma va havfsizlik qoidalariga qat’iy rioya qilish lozim. Ko‘pchilik oziq muhitlar bog‘lam uchun ishlatiladigan materiallar 1 atm. bosimida 15-20 daqiqa mikrob tushgan materiallarni zararsizlantirish uchun 1,5-2 atm. bosimida 20-25 min davomida sterillanadi. Avtoklavning to‘g‘ri ishlab turganligini tekshirish uchun yuqori haroratda eriydigan kimyoviy moddalar: benzonaftol, benzol kislotasi va boshqalardan foydalaniladi.

• Kox apparati yoki avtoklavda oquvchi bug` bilan sterillash. Sterillashning bu turi bug‘ning bakteriya vegetativ shakllariga ta’sir qilish kuchiga asoslangan. Bu usul bilan yuqori Haroratda sterillash mumkin bo‘lmagan materiallar vitaminli va qandli oziq muhitlar sterilanadi. Mikroorganizmlarni to‘liq yo‘qotish uchun bo‘lib-bo‘lib (drobnaya) sterillash usuli qo‘llaniladi. Materiallar 100°C da 20-30 daqiqa davomida 3 kun surunkasiga sterillanadi. Bu holda vegetativ hujayralar o‘ladi, sporalar esa qoladi va bir sutka ichida vegetativ hujayralarga aylanadi. Keyingi ikki marta qaytadan sterillash natijasida ular butunlay o‘ladi va material to‘liq sterillangan hisoblanadi. 7) Tindalizatsiya-materiallar 5-6 kun bir soat davomida 56-58°C da surunkasiga sterillanadi. Bu usul yordamida yuqori paroratda tez buziladi- gan moddalar sterilizatsiya qilinadi. 8) Pasterizatsiya—bu usul haroratning bakteriya sporasi emas faqat vegetativ hujayrasiga ta’sir qilish xususiyatiga asoslangan. Material 50- 65°S da 15-30 daqiqa yoki 70-80°S da 5-10 daqiqa qizdiriladi, so‘ngra tezlikda sovitiladi. Ko‘pincha ichimliklar va oziq-ovqat mahsulotlari pas- terizatsiyalanadi.