|
12.2. Tovarlarni ishlab chiqarishdagi talablar
Chiqarilayotgan mahsulot sifatini oshirish uchun kurashishning navbatdagi butunlay yangi bosqichi uchun shart - sharoitlar mavjudligini ko’rsatmoqda.
Mahsulot sifati muammosini hal etish yana shuning uchun murakkab kompleks ya’ni bir vaqtning o’zida ham ilmiy ham texnikaviy, ham iqtisodiy ham siyosiy muammolarni hal etish lozim.
Ma’lumki, mahsulot sifati, uning yaratish va iste’mol qilishning barcha bosqichlarida, ilmiy tadqiqot, loiha - konstruktorlik, texnologik va iqtisodiy ish olib borish jarayonida undan foydalanishni ommaviy joriy qilishda shakllanadi.
Sanoat korxonalarining ishlab chiqarish faoliyati jamiyat ehtiyojlarini so’ndirish uchun zarur bo’lgan moddiy boyliklarni yaratishning uzuliksiz jarayonidan iboratdir, ma’lum ehtiyojlarni qondirish uchun mo’ljallangan xalq xo’jaligi faoliyatining buyumlashgan natijasi sifatida qaraladigan barcha moddiy boyliklar mahsulot deb ataladi. «Mahsulot» tushunchasi umumlashtiruvchi bo’lib, ham tayyor mahsulotlarni o’z ichiga oladi.
Sifat masalasi –xo’jalik faoliyatining hamma jihatlarini qamrab oladi. Yuqori sifat - bu mehnat va moddiy resurslarni tejash, eksport imkoniyatlarini oshirish pirovard natijada esa jamiyat ehtiyojlarini yanada yaxshiroq, qondirish demakdir. Mamlakat olddia turgan xilma-xil iqtisodiy va sosial vazifalarni muvaffaqiyat bilan hal etish uchun mehnat unumdorligini jadal ko’tarishdan, butun ijtimoiy ishlab chiqarishning samaradarligini keskin oshirishdan boshqa yo’l yo’q.
Sifat va samaradorlikni oshirish faqat texnikaviy va iqtisodiy vazifa bo’lib qolmay, balki sosial idealogik vazifa hamdir. Bu jamiyatni yanada rivojlantirish jarayonida hal qilinib boradi. Har bir ishchi ishlab chiqarishga qanchalik ko’p kuch sarf qilsa mehnat shuncha samarador, Vatanimiz shuncha qudratli bo’ladi. Har bir xodimning, har bir oilaning turmushini yanada yaxshilash uchun, butun xalq faravonligini oshirish uchun shunchalik ko’p imkoniyatlari yuzaga keladi.
Vazifa ishlab chiqishning negizida firmalar mahsuldorligini oshirish, barcha sifat ko’rsatkichlarini yaxshilashga erishishdan iborat.
O’zbekiston bozorlariga xalq iste’mol tovarlarini ishlab chiqarish zarurligi sababli O’zbekistonda qo’shma korxonalar chet el investorining kirib kelishi ta’min etilmoqda.
Sifat ko’rsatkichlariga mos ravishda, tovar ishlab chiqarish va O’zbekiston tovarlarini dunyo bozoriga olib chiqish, O’zbekistonga ko’proq valyuta tushirish va shu bilan O’zbekistonning rivojini ta’minlashga katta etibor qaratilmoqda.
Yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarish bilan resurslardan oqilona foydalanish va ularning tejamini ta’minlaydigan yangi texnika, eng ilg’or texnologiya jarayonlarini ishlab chiqarishga joriy etish rahbar xodimlarga, injenerlarga, konstruktorlarga, loyihachilarga, texnologiya va mutaxasislarga bog’liq.
Mamlakatimizda mehnat, xom-ashiyo, yoqilg’i, energetik resurlar etarli. Asosiy fondlarimiz ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar hajmi katta. Shu sababli hamma joyda va har ishda tejamkor bo’lish, jamoat mulkiga omilkorlik bilan yondashish, ixtiyorimizda bo’lgan, insonninng qo’li va aql zakovati bilan bunyod etilgan narsalarning hammasidan moxirona to’la- to’kis va oqilona foydalanish iqtisoliy siyosatning o’zagi bo’lib bormoqda. Butun ishimizning sifati va samaradorligini oshirishni ta’minlash uchun ham xo’jalikni hamma tarmoqlarida fan texnikaning ilg’or darajasidan foydalanish zarur.
Ish sifati va ishlab chiqarish samaradorligidan va ish sifatini oshirish, mehnat intizomini mustahkamlash, ularni mehnatga insonparvarlik munosabatida bo’lish ruhida tarbiyalash, texnik jihatdan asoslab berilgan.
Mehnat normalarini xo’jalik hisobini tejamkorlik va sifat rejalarini joriy etish belgilangan ish hajmining kam sonli ishchilar bilan bajarish sohasidagi tartiblarni amalga oshirish maqsadga muvofiqdir.
Resurslar sarfi texnika-texnologiya darajasiga bog’liq bo’ladi. Bu daraja qanchalik yuqori bo’lsa ehtiyojlarnii qondirish shu qadar kam resurs talab qiladi yoki aksincha.
Masalan eski texnologiya sharoitida 10 so’mlik mahsulot olish uchun bir kilovat elektr energiya sarf qilinsa, ilg’or texnologiya sharoitida 0,5 kilovat sarflanadi demak, energoresurs birligi evaziga ikki barobar ko’p mahsulot olinadi.
Sanoatdagi ilg’or tajriba ilmiy ma’lumotlarning kengayishi
chiqarilayotgan mahsulot sifatini oshirish uchun kurashning navbatdagi
butunlay yangi bosqichi uchun shart sharoitlar mavjudliginii ko’rsatadi. Tovarlarni sifat ko’rsatkichlarini sertifikatlashtirish sohasida ISO ning faoliyati - bu tashkiliy metodik ta’minotdir. 1985 yilgacha bu masala bo’yicha sertifikatlashtirish Qo’mitasi (SERTIKO) shug’ullandi. 1985 yillarda esa uning faoliyati kengytirilishi bilan bu ko’mita sifat va sertifikatlashtirish (KASKO) deb qayta nomlandi. SERTIKO ishining yakuni MESK, Xalqaro savdo markazi, BMT konfrenstiyasi bilan hamkorlikda savdo va rivojlantirilish (YuNKIAD) hamda Sertifikatlashtirish maxsus tadqiqotlari materiallarining GAT-VTO si bo’ladi. Shu asosida xalqaro savdoda sertifikatlashtirishning roli kengayib ketdi. ISO tomonidan ishlab chiqilgan va ishlab chiqariladigan tovarlarni sertifikatlashtirish bo’yicha yagona tashkiliy-metodik xujjat sertifikatlashtirish jarayonini garmonizasiyalashtirishdir. Bu o’z o’rnida alohida milliy qonunchilik holatlari farqlariga qaramasdan sertifikatlashtirish natijalarini ikkala tomon uchun ma’qul deb tan olish imkoniyatini oshiradi. ISO shu bilan birga sertifikatllashtirish mavjud bo’lmagan bazi mamllakatlarda sertifikasiyalashtirish tizimini o’tkazishning uslubiy rejasini ishlab chiqdi .
KASKO ichida 50 atrofida mamlakat ishtrok etadi. Qo’mitaning asosiy faoliyat yo’nalishi quydagicha:
alohda mamlakatlar talabiga mos keluvchi sifat ta’minoti tizimini va ishlab chiqarishga javob beruvchi mahsulotni o’rganish;
boshqaruvni tadqiqotlar inpekstion nazorat va xizmatlar, jarayonlar, ishlab chiqarishni sertifikatlashtirish bo’yicha tayyorlashi va sifat ta’minoti tizimi va sertifikatlashtirish tadqiqot labaratoriya bahosi va faoliyati bo’yicha tayyorlash;
sifat taminot tizimining miliy va hududiy ikki tomonlama maqul qabul qilinishiga ta’sir etishi, shuningdek xalkaro standartlarni tadqiqotlarga, nazoratga, sertifikatlashtirishga, sifat tizimi va boshqalarga tadbiq etish.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
