5A140 501-Kimyo (fan yo‘nalishlari bo‘yicha) mutaxassisligi Qodirova Gullolaxon Adhamovnaning yurak kasalliklarini davolashda ishlatiladigan dorivor o‘simliklar tarkibidagi kaliy va magniy miqdorini tadqiq qilish

Oʻlchash texnikasi
Standart eritmalarni tayyorlash. Asosiy standart eritmalar sifatida element yoki elementlar majmuasining kafolatlangan konsentratsiyasi -1000 mkg/sm³ boʻlgan davlat standart namunalari (DSN) qoʻllaniladi.
Doimiy stexiometriya bilan oksidlari yoki tuzlaridan standart eritmalar tayyorlash mumkin.
Rux. 1.000 g ruxning bir qismi sigʻimi 100 sm³ boʻlgan stakanga solinadi va unga 20 sm³ nitrat kislota eritmasi (1:1) qoʻshiladi. Eritilgan rux hajmi 1000 sm³ hajmli oʻlchov kolbasiga quyiladi va 1% li nitrat kislota eritmasi bilan belgigacha toʻldiriladi. Olingan eritma 1000 mkg/sm³ rux konsentratsiyasiga ega.
Marganes. 4,388 g marganets sulfat (MnSO₄ • 5H₂O) ning bir qismi sigʻimi 100 sm³ boʻlgan stakanga solinadi, bidistillangan suvda eritiladi va keyin miqdoriy jihatdan 1000 sm³ hajmli oʻlchov kolbasiga oʻtkaziladi. Taxminan 500 sm³ bidistillangan suv quyiladi, kolbaga 82 sm³ konsentrlangan xlorid kislota qoʻshiladi va bidistillangan suv bilan belgigacha suyultiriladi.Olingan eritma 1000 mkg/sm³ marganets konsentratsiyasiga ega.
Mis. 3,798 g mis nitratning bir qismi (Cu(N0₃)₂ ⋅ 3H₂O) sigʻimi 100 sm³ boʻlgan stakanga solinadi, bidistillangan suvda eritiladi va miqdori boʻyicha 1000 sm³ hajmli oʻlchov kolbasiga oʻtkaziladi. 30 cm³ nitrat kislota eritmasidan (1:1) qoʻshiladi va 1% li nitrat kislota eritmasi bilan belgigacha toʻldiriladi. Olingan eritma 1000 mkg/sm³ mis konsentratsiyasiga ega.
Qoʻrgʻoshin. 1,000 gramm qoʻrgʻoshinning tortilgan qismi 100 ml sigʻimli stakanga solinadi, 30 cm³ nitrat kislotada (1:1) eritiladi va miqdori 1000 sm³ boʻlgan oʻlchov kolbasiga oʻtkaziladi; nitrat kislotaning 1% eritmasi bilan belgigacha quyiladi. Olingan eritma 1000 mkg/sm³ qoʻrgʻoshin konsentratsiyasiga ega.
Kadmiy. 1,142 g kadmiy oksidi (CdO) ning bir qismi 100 sm³ hajmli stakanga solinadi, 20 sm³ nitrat kislotada (1:1) eritiladi va miqdoriy jihatdan 1000 sm³ sigʻimli oʻlchov kolbasiga oʻtkaziladi. 1% nitrat kislota eritmasi bilan belgigacha quyiladi. Olingan eritma 1000 mkg/ sm³ kadmiy konsentratsiyasiga ega.
Nikel. 4,953 g nikel nitrat (Ni(N0₃)₂) ning bir qismi sigʻimi 100 sm³ boʻlgan stakanga solinadi, bidistillangan suvda eritiladi va miqdori boʻyicha 1000 sm³ hajmli o‘lchov kolbasiga quyiladi, hajmi 1000 sm³ ga teng belgigacha 1% nitrat kislota eritmasi quyiladi.
Kobalt. 4,769 kobalt sulfatning bir qismi (CoSO₄ • 7H₂O) hajmi 100 sm³ boʻlgan stakanga solinadi, bidistillangan suvda eritiladi va miqdori 1000 sm³ oʻlchov kolbasiga oʻtkaziladi. 50 sm³ nitrat kislota qoʻshiladi (1:1) va bidistillangan suv bilan belgigacha suyultiriladi. Olingan eritma 1000 mkg/sm³ kobalt konsentratsiyasiga ega.
Temir. 8,635 g temir ammoniy achchiqtoshning bir qismi (FeNH₄ (SO₄)₂ x 12H₂O) sigʻimi 100 sm³ boʻlgan stakanga solinadi, 50 sm³ 8% li sulfat kislota eritmasida eritiladi, miqdori 1000 sm³ oʻlchov kolbasiga oʻtkaziladi. Va bidistillangan suv bilan belgiga keltirildi. Olingan eritma 1000 mkg/ sm³ temir konsentratsiyasiga ega.
Chromium. 3,734 g kaliy xromat (K₂CrO₄) ning bir qismi sigʻimi 100 sm³ boʻlgan stakanga solinadi, bidistillangan suvda eritiladi, miqdoriy jihatdan 1000 sm³ hajmli oʻlchov kolbasiga oʻtkaziladi va 1% li xlorid kislota eritmasi bilan belgigacha keltiriladi. Olingan eritma 1000 mkg/sm³ konsentratsiyaga ega.
Standart eritmalarni yopiq shisha yoki yuqori zichlikdagi polietilen idishlarda tarqalgan yorugʻlik ostida saqlanadi. Asosiy eritmlarning kafolatlangan saqlash muddati – 1 yil.
Elementlarning oraliq standart eritmalari 1% li nitrat kislota bilan asosiy eritmalarni 10 va 100 marta ketma-ket suyultirish orqali tayyorlanadi. Ushbu eritmalar havo oʻtkazmaydigan idishda 1 yildan ortiq boʻlmagan muddatda saqlanadi.
Namunalarni bir xil kislota eritmasi bilan suyultirish orqali oraliq eritmalardan namunaviy standart eritmalar tayyorlanadi. Ogʻir metallarning tarkibi quyidagi ish kontsentratsiyasi diapazonlaridan tashqariga chiqmasligi kerak: temir, rux va marganes uchun -0,1 – 10; mis uchun – 0,05 – 5; xrom, nikel va qo’rg’oshin uchun – 0,1 – 5; kadmiy uchun – 0,02 – 1 mkg/ml. Ishchi diapazonlarda 3-4 ta standart mos solishtitirish eritmalari boʻlishi kerak. Standart solishtitirish eritmalari aralash yoki bitta elementli boʻlishi mumkin. Metall konsentratsiyasi 1 dan 10 mkg/sm³ gacha boʻlgan eritmalar yopiq idishda 1 oydan koʻp boʻlmagan muddatda saqlanadi; konsentratsiyasi 1 mkg/sm³ dan kam boʻlgan eritmalar yangi tayyorlangan boʻlishi kerak.
Nol standart (boʻsh) sifatida nitrat yoki xlorid kislotaning 1% eritmasi ishlatiladi, ya’ni namunalarni eritish va eritmalarni suyultirish uchun ishlatiladigan eritma.