50. Jamiyatni axborotlashtirish va istiqbol g’oyalar

61.Qurilishda axborot tizimlarining modellari
Modellashtirish - bu asl ob'ektning, asl tizimning, o'ziga xos jarayonning yoki asl hodisaning ma'lum xususiyatlari va xususiyatlarini o'rganish uchun modelni tanlash yoki qurish jarayoni. Model (lat. Modulus - o’lchov, me’yor) - biror ob’ekt yoki ob’ektlar tizimining obrazi yoki namunasidir. Qurilish sohasida insonni imkoniyati yetmaydigan yoki bajara olmaydigan ishlar bor bu ishlarni avtomatlashtirilgan tizim orqali bajarish mumkin. Avtomatlashtirilgan tizimni dastur tashkil qiladi. Qisqa qilib aytganda dasturni asosi esa model bo’ladi. Bunda inson bajarishi bilan tizim bajarishini taqqoslashni faraz qilsak qismat xatolik bo’lishi mumkin.
62.Axborot tizimining rivojlanish bosqichlari
Dastlabki axborot tizimlari 50-yillarda paydo bo’ldi. Bu yillarda ular maosh hisob-kitoblarini qayta ishlash uchun mo’ljallangan bo’lib, elyektromyehanik buhgaltyerlik hisoblash mashinalarida amalga oshirilgan. Bu kog’oz hujjatlarni tayyorlashda myehnat va vaqtni bir qadar qisqartirishga olib kyelgan.
60-yillarda axborot tizimlariga munosabat butunlay uzgardi. Bu tizimlardan olingan axborot davriy hisobot uchun ko’pgina paramyetrlar bo’yicha qo’llana boshlandi. Buning uchun tashkilotlarga ko’pgina funktsiyalarga ega bo’lgan eum lar talab etila boshlandi.
70—80-yillarda axborot tizimlari qarorlarni qo’llab-quvvatlovchi va tyezlashtiruvchi jarayonga ega bo’lgan nazorat boshqaruvi vositalari sifatida kyeng foydalanila boshlandi.
80-yillar ohiridan boshlab, axborot tizimlaridan foydalanish kontsyeptsiyasi yanada o’zgarib bormoqda. Ular axborotning stratyegik manbai bo’lib kolmokda va istalgan sohada tashkil etishning barcha darajalarida foydalanilmokda. Bu davrning axborot tizimlari axborotni uz vaqtida byerib, tashkilot faoliyatida muvaffakiyatga erishishga yordam bermokda.


63.Grafik muharrirlar
Grafika muharriri - tasvirni kompyuterda ko'rish va ishlash uchun mo'ljallangan maxsus dastur. Bundan tashqari, ushbu dastur o'zingizning chizmalaringizni yaratishga imkon beradi. Kompyuterda grafik shaklda ma'lumotlarni taqdim etish birinchi marta o'tgan asrning 50-yillarida amalga oshirildi. O'sha paytlarda harbiy va ilmiy sohalarda ishlatiladigan kompyuterlar uchun grafik dastur ishlab chiqilgan edi. Hozirgi vaqtda grafikerlarning uchta asosiy turi mavjud: raster, vektor va gibrid.
Grafik muharrirlarining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

• 
  Rasm yarating. Tahririyatdagi rasm qo'l bilan yoki maxsus vositalar yordamida (pochta markalari, egri va boshqalar) yaratilishi mumkin.
  
• 
  Tayyorlangan tasvirni aylantirish. Rasmlar va rasmlarni ko'chirish, aylantirish va kattalashtirish mumkin. Bundan tashqari, bunday dasturlar tasvirning alohida qismlari bilan ishlash qobiliyatini ta'minlaydi. Masalan, rasmning bir qismini o'chirish kabi funksiya odatda mavjud. Rasmlar ham to'la yoki qisman nusxa ko'chirilishi, hatto yopishtirilgan va bo'yalgan bo'lishi mumkin.
  
• 
  Rasmga matnni kiriting. Buning uchun odatda zamonaviy va stilize "eskirib qolgan" turli xil fontlarni ishlatishingiz mumkin.
  
• 
  Tashqi qurilmalar bilan ishlash. Chizilgan yoki ajratilgan tasvirni xohlagan holda dasturdan tashlamasdan chop etish mumkin. Albatta, fayl qattiq yoki tashqi haydovchi har qanday jildga saqlanishi mumkin.