5-sinf Adabiyot Sana

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

Hadislar haqida gap ketganida, bir qator istilohlarga duch kelinadi. Ularning ayrimlari darslik va majmuada berilgan hadislarda ham bor. O'quvchi, albatta, so'raydi. So'ramagan taqdirda ham ularni bilib qo'yish kerak. Mana, eng muhimlari:

-Sollallohu alayhi vasallam — faqat Rasululloh, hazrat i payg'ambarimiz sha'nlariga aytiladigan salavot. Ma'nosi: U ki­shiga Ollohning salomi va rahmati bo'lsin.

-Raziyallohu anhu — sahobalar haqida aytiladigan duo. Ma'nosi: Olloh u kishidan rozi bo'lsin.

-Sahoba — payg'ambarimizning suhbatdoshlari, u kishini ko'rgan, u kishining xizmatida bo'lgan yaqin kishilar.

-Tobein — payg'ambarimizni ko'rgan kishilar bilan uch- rashganlar.

-Roviy — hadis aytib beruvchi kishi.

-Tadviyn etish — hadislarni muayyan bir devonga to'plash.

-G'arib hadis — bir roviy rivoyat etgan hadis.

-Aziz hadis — ikki roviy rivoyat etgan hadis.

-Mashhur hadis — ikkitadan ortiq roviy rivoyat etgan hadis.

-Sahih hadis — ishonchli hadis.

-Nosahih hadis — ishonchli bo'lmagan hadis.

Mazkur mavzuni o'tayotganda e'tibor berilishi mutlaqo shart bo'lgan yana bir masala bor. Bu hadis va badiiy adabiyot masalasidir. Buni o'tayotgan darsimiz — adabiyot fani taqozo etadi.

Shuni ta'kidlash kerakki, adabiyot fanining tub asosida odob- axloq tarbiyasi yotadi. Hadislar esa, birinchi navbatda, axloq dasturidir. Demak, adabiyot bilan hadis orasida to'g'ridan to'g'ri bog'lanish bor. Boshqacha aytganda, hadis adabiyotning ilhom va oziq manbayidir. Shuning uchun ham hadislarning ko'pchiligi allaqachon she'riyat mulkiga aylangan. Shoirlarimiz ularni sharhlaganlar. Buning eng mashhur misoli Alisher Navoiyning «Arbain» — qirq hadis kitobidir.