5. Moliyaviy obliatsiya nima?

61. Xavfsizlik nima va u jamiyat hamda inson xayotida qanday o’rin tutadi?
Хавф сизлик кўп қиррали бўлиб, у бутун инсоният, давлат ёки иқтисодий тизимнинг нормал фаолият юритиши, ривожланиши учун нохуш, салбий, зарарли таъсирлардан, хавф -хатарлардан сақланиш, ҳимояланиш ҳолатини ифодалайди. Х авф сизлик умумий тарзда зиён етказиш учун потенциал шароитларнинг йўқлигини, сақланишлик, ҳимояланиш ва ишончлиликни англатади. Бу тушунча кишилар ва жамият ҳаёт фаолиятининг аниқ специфик соҳаларида ўзига хос хусусиятларга эга бўлади. Хавф сизлик қандай соҳада, қандай шакл ва қиёфада намоён бўлмасин уларнинг барчаси умумийлик хусусиятига эгадир. Умуман, хавф сизлик хавф -хатардан ҳимояланиш шарти ва стратегияси сифатида ижтимоий тизим, шахс, жамият ва давлат ҳаёт-фаолиятининг нормал амал қилиш ини таъминлашга йўналтирилган бўлади. Хавф сизликнинг суб ъектлари шахс, аҳоли ижти моий гуруҳлари, кишилар уюшмалари ҳамда бирлашмалари, давлат ва жамият ҳисобланади.
Хавфсизлик объекти инсон ҳаётининг барча соҳалари, жумладан , шахсий -оилавий , сиёсий, иқтисодий, ижтимоий, маданий, маънавий табиий соҳа ва жабҳал арини ўз ичига қамраб олади


62. Iqtisodiy xavfsizlik sub’ektlari nuqtai nazaridan qanday shakllarda namoyon buladi?
Иқтисодиёт субъектлари нуқтаи назаридан иқтисодий хавфсизлик куйидаги шаклларда намоён бўлади:
- шахснинг иқтисодий хавф сизлиги;
- корхонанинг (ирм а) иқтисодий хавф сизлиги;
- давлатнинг иқтисодий хавфсизлиги.
Шахснинг иқтисодий хавфсизлиги унинг ҳаётий манфаатларининг, яъни яшаш ва шахсий дахлсизлик, эркин меҳнат қилиш , тадбиркорлик фаолияти билан шугулланиш , мулкдор бўлиш , ҳаётий истеъмол эҳтиёжларини қондириш , саломатлигини сақлаш , билим олиш ва касбга эга бўлиш , қариганда ва меҳнат лаёқатини йўқотганда ижтимоий таъминот олиш ҳуқуқларининг ҳимояланганини ифодалайди. Бунда шахснинг бозор иқтисодиётида истеъмолчи ва ишчи, хизматчи, тадбиркор сифатидаги ижтимоий-иқтисодий ҳуқуқ ва эркинликларининг, манфаатларининг химоялангани, каолатлангани нуқтаи назаридан иқтисодий хавф сизли кни икки турга ажратиш мумкин.
Корхоналарнинг (фирма) иқтисодий хавфсизлигини таҳлил қилганда уларни ишлаб чиқариш , хизмат кўрсатиш , молиявий, савдо-тижорат ҳамда нотижорат ва жамоатчилик ташкилотлар и сифатида фаолият юритиши нуқтаи назаридан туркумлаш мақсадга мувофиқ. Корхонанинг (фирма) ихтисослигига кўра хавфсизлигини таъминлаш хусусиятлари ҳам турлича бўлиши табиийдир.
Давлатнинг иқтисодий хавфсизлиги унинг мамлакат ички муаммолари ва ташқи иқтисодий фаолияти ҳамда халқаро молиявий ташкилот ва уюшмаларда иш тирок этиши билан боғлиқ хавф-хатарлар нуқтаи назаридан
таҳлил этилади.