5-mavzu: yurakning joylashuvi hamda tuzilishi reja

A’zo sirti arteriyalari
1.
Tana a’zolari nerv tizimi atrofida joylashgani kabi, arteriyalar ham nerv nayi va nervlar 
yo'nalishida joylashadi. Orqa miyaga parallel ravishda aorta hamda oldingi va orqa miya arteriyalari 
yo'naladi. Orqa miyaning har bir segmentiga segmentar orqa miya tarmoqlari to'g'ri keladi. 
2.
Organizmni o'simlik va hayvon hayoti a’zolariga bo'linishiga muvofiq arteriyalar devorga 
boruvchi — pariyetal va ichki a’zolarga boruvchi — vistseral tarmoqlarga bo'linadi. 
3.
Qo'l va oyoq bittadan asosiy arteriya: qo'l uchun o'mrov osti arteriyasi, oyoq uchun son arteriyasini 
oladi. 
4.
Tana arteriyalari segmentar tuzilishini saqlab qoladi (qovurg'alararo arteriya va bel arteriyasi). 
5.
Arteriyalar tomirlar tizimining boshqa qismlari (venalar va limfa tomirlari) bilan birga yo'nalib, 
umumiy tomirli dastani hosil qiladi. 
6.
Arteriyalar skeletga mos ravishda yo'naladi. Umurtqa pog'onasi bo'ylab aorta, qovurg'alar bo'ylab 
qovurg'alararo arteriyalar joylashadi. Qo'l va oyoqning proksimal bitta suyak bo'lgan qismida bittadan 
(yelka va son arteriyalari), o'rta qismida juft suyaklar bor qismida ikkita (bilak, tirsak, oldingi va orqa 
katta boldir arteriyalari), distal suyaklar nur shaklida joylashgan qismida arteriyalar har bir barmoqqa 
qarab joylashadi. 
7.
Arteriyalar asosiy o'zandan a’zolarga qisqa yo'l bilan boradi. Shuning uchun har bir arteriyadan 
yaqin joylashgan a’zolarga tarmoqlar chiqadi. Aortadan birinchi bo'lib yurakka boruvchi tojsimon 
arteriyalar chiqadi. Tarmoqlaming chiqish tartibi a’zolaming joylashishi va hosil bo'Iish tartibiga 
bog'liq. Qorin aortasidan awal me’daga, keyin ichakka tarmoq chiqadi. 
Tarmoqlaming chiqish tartibi a’zolaming joylashishi va hosil bo'Iish tartibiga bog'liq. Qorin 
aortasidan awal me’daga, keyin ichakka tarmoq chiqadi. Bunda a’zoning hosil bo'lgan joyi ham 
ahamiyatga ega. Moyak arteriyasi moyak hosil bo'lgan joydan - qorin aortasidan boshlanadi. 
Yorg'oqqa esa qon tomirlar son arteriyasidan chiqadi.