5-mavzu. Vaqtli qatorlar to’G’risida umumiy tushunchalar. Reja

Eksponentsial usuli hozirgi paytda, dinamik qatorlarga asoslangan usullardan eng muhim usul deb hisoblanadi. Dinamik qatorlarni bashoratlashda ma’lumotlarni yildan yilga o’zgartirishini e’tiborga olish zarur. Ohirgi yillardagi o’zgarish tendentsiyasini ahamiyatini oshirib, dinamik qatorni birinchi yillardagi o’zgarish tendentsiyasini ahamiyatini kamaytirish zarur.
Bashoratlashtirishning oddiy modellaridan biri bo’lgan vaqtli funktsiyasini ko’rib o’tamiz. Umumiy holda vaqt bo’yicha olingan funktsiyasini
u_t = f (t) (2.21)
(2.22)
ko’rinishida ifodalash mumkin.

Mustaqil ishlash uchun nazorat savollari

1. 
   Vaqtli qatorlar variatsion qatorlardan qanday xususiyatlari va alomatlari bilan farq qiladilar?
   
2. 
   Vaqtli qatorlarni qanday usullar bilan tekislash mumkin?
   
3. 
   O’rtacha sirg’aluvchan usul nima va qachon qo’llanadi?
   
4. 
   Vaqtli qatorlarda korrelyatsion-regression tahlil usullarini qo’llash shart-sharoitlarini tushuntirib bering?
   
5. 
   Taklif va boshqa bozor iqtisodiyot qonunlari namoyon bo’lishini o’rganishda regression tahlil usullaridan foydalanish tartibini misollarda tushuntirib bering.
   
6. 
   Additiv va multiplikativ modellarning formulasiga izoh bering?
   
7. 
   Qaysi holatlarda additiv modellar bilan foydalanadi va qaysi holatlarda multiplikativ modellar bilan foydalanadi?
   

1^ Shodiev T.Sh. va boshqalar. Ekonometrika. O’quv qo’llanma. –T.: TDIU, 2010, 43 b.

2^ Shodiev T.Sh. va boshqalar. Ekonometrika. O’quv qo’llanma. –T.: TDIU, 2010.