5-mavzu: Tizim interfeyslari va shinalarning tashkil etilishi. (6 soat) reja

Magistral (tizim shinasi) quyidagilarni o'z ichiga oladi:

• 
  Ma'lumotlar shinasi;
  
• 
  Adareslar shinasi;
  
• 
  Boshqarish shinasi.
  

Soddalashtirilgan tizim shinalari tizim kartasidagi kabellar va elektr (Supero'tkazuvchilar) chiziqlar guruhi sifatida ifodalanishi mumkin.

MA'LUMOTLAR SHINASI

Ushbu shina orqali ma'lumotlar turli qurilmalar o'rtasida uzatiladi. Misol uchun, Ramdan O'qilgan ma'lumotlar ishlov berish uchun protsessorga o'tkazilishi va keyin saqlash uchun qaytarib yuborilishi mumkin. Ma'lumotlar shinasining razrayadliligi protsessor tomonidan belgilanadi, ya'ni protsessor tomonidan bir vaqtning o'zida ishlov berilish mumkin bo'ladi.

ADARESLAR SHINASI
Protsessor ma’lumotlar shinasidagi qurilmalarni va xotira yacheykasini, ma’lumotlar qayerga junatilishini yoki qayerdan qabul qilinishini ishlab chiqadi. Har bir qurilma yoki xotira yacheyka o'z manziliga ega. Manzil, adres shinasi orqali protsessordan xotiraga yoki qurilmalarga uzatiladi. Manzil shinasi razryadligi, adreslangan xotira xajmi bilani aniqlanadi.


BOSHQARISH SHINASI.

Boshqarish shinasidan magistral orqali axborot almashishning xususiyatini belgilovchi signallar uzatiladi.Signallar ko'rsatadi shuni ko‘rsatadiki, qanday operatsiyani o'qish yoki yozish, ishlab chiqarish ma'lumotlar almashinuvini sinxronlashtirish va boshqalar.

5.2-rasm. Kompyuterning ichki interfeysi.



5.3-rasm. Kompyuterning ichki interfeysi.
Barcha qurilmalar bilan МP o‘rtasidagi bog‘lanishlarni shinalar bajaradi. Ularning xususiyatlari ko‘p hollarda RS larning ishlab chiqarilishi bilan bog‘liq bo‘ladi. Mavjud bo‘lgan va zamonaviy МP larda quyidagi shinalar uchrashi mumkin.

• 
  ISA;
  
• 
  PCI;
  
• 
  AGP;
  
• 
  USB;
  
• 
  SCSI;
  
• 
  PCI Express.