5-mavzu: Tizim interfeyslari va shinalarning tashkil etilishi. (6 soat) reja

5-mavzu:Tizim interfeyslari va shinalarning
tashkil etilishi. (6 soat)


REJA:

1. 
   Tizim interfeyslari, shinalarning tashkil etilishi va turlari.
   
2. 
   Kompyuterda ma’lumotlarni uzatilishi.
   
3. 
   Qurilmalarni o‘zaro ma’lumot almashinish standartlari va protokollari.
   

Kalit so’zlar: Tizim interfeyslari, shina, buyruq,grafik, komputer shinasi, ma'lumotlar shinasi, adareslar shinasi, boshqarish shinasi, standart, protokol. 


Interfeys (ing.pIyeggase) — texnik va programmalash vositalari majmui; hisoblash, boshqarish yoki oʻlchash tizimlari (mas, EHM ning opera-tiv va tashqi xotira qurilmasi)dagi turli funksional qurilmalarning oʻzaro taʼsirini taʼminlaydi. U
uzatilayotgan axboroglarni kodlash va sin-xronligiga nisbatan belgilangan qoida hamda kelishuvga muvofiq tayyor modullardan sistemani, qurilmalarning mexanik va elektr birikmalarini sig-nad koʻrinishida (axborotlar va boshqa shaklida) toʻplashga imkon beradi.
Kompyuter ishlashi uchun apparatli (Hardware) ta’minotdan tashqari dasturiy (Software) ta’minot ham muhim ahamiyatga egadir. Kompyuter tizimini tashkil etuvchi bu ikki vositaning oʻzaro aloqasi interfeys deyiladi. Interfeys bir necha turga boʻlinadi, ya’ni: apparatli interfeys; dasturiy interfeys; apparatli-dasturiy interfeys. Apparatli interfeysni kompyuter qurilmalarini ishlab chiqaruvchilar ta’minlaydi. Dasturiy ta’minot bilan apparatli ta’minot oʻrtasidagi mutanosiblikni operatsion sistema boshqaradi. Kompyuterli tizim samarali ishlashi uchun apparatli va dasturiy ta’minotdan tashqari foydalanuvchi qatnashadi. kompyuterda ishlashi jarayonida uning apparatli ta’minoti bilan ham, dasturiy ta’minoti bilan ham aloqada boʻladi. Insonning dastur bilan va dasturning inson bilan muloqatga kirishish usuli foydalanuvchi interfeysi deyiladi. Dasturlar xilma-xil boʻlgani uchun ularning interfeysi ham turlicha boʻladi.
Interfeysi Bu bitta tizimning ikkita elementi o'rtasida bog'lovchi bo'g'in bo'lib, uning yordamida ushbu tizimning ishi amalga oshiriladi. Biz ushbu kontseptsiyani har kuni uchratamiz, masalan, ertalab mashinangizga kirib, tishli qo'lni qo'lingiz bilan ushlaganingizda, siz mashinangizning interfeysi bilan o'zaro aloqada bo'lasiz. Bunday holda, ushlagich siz bilan avtomobil tizimidagi vites qutisi o'rtasida o'tkazgichdir.
Interfeys tushunchasi ko'pincha kompyuter va kompyuter texnologiyalarida qo'llaniladi. Bu erda hamma narsa hayotdagi kabi. Interfeys siz va mashina tizimi o'rtasidagi aloqani ta'minlaydi. Uning yordamida siz buyruqlar berasiz va kompyuter ularni bajaradi. Bunday interfeys foydalanuvchi interfeysi deb nomlanadi.