5 mavzu. Korxona (firma) xarajatlari va foydasi. Ish haqi reja

Tarif-malaka ma’lumotnomalari 
ayrim kasblar va mehnat turlarining batafsil ta’rifi, u yoki 
bu aniq ishni bajaruvchining bilim va ko‘nikmalariga qo‘yiladigan talablardan iborat bo‘ladi, 
shuningdek, unda bu ishni tariflash uchun qo‘yiladigan razryadlar ham ko‘rsatiladi. 
Tarif 
setkasida 
razryadlardan tashqari tarif koeffitsiyentlari ham bo‘lib, ular birinchi razryadli ishchiga 
haq to‘lash bilan keyingi razryadli ishchilar mehnatiga haq to‘lashning o‘zaro nisbatini ko‘rsatadi 
(birinchi razryadning tarif koeffitsiyenti hamma vaqt birga teng bo‘ladi). 
Tarif stavkalari 
tegishli razryadga ega bo‘lgan ishchining mehnatiga to‘lanadigan haq 
miqdorini belgilab beradi. 
Mehnat qilish sharoiti og‘ir va zararli bo‘lgan ishchilarga tarif stavkasiga 
qo‘shimcha 
haqlar 
belgilanadi. Tarif stavkalariga ustamalar shaklidagi haq (razryadlar bo‘yicha 
farqlantirilgan) professional mahorat uchun belgilanadi. 
Alohida tarmoqning iqtisodiyotdagi ahamiyatiga qarab amalda ish haqini va mansab 
maoshlarini farqlantirish ishlari amalga oshiriladi. Bunda mamlakat uchun muhim ahamiyatga 
ega bo‘lgan yetakchi tarmoqlarga tajribali, malakali kadrlarni jalb etish, bu tarmoqlarda ishchi va 
xizmatchilar tarkibi barqaror bo‘lishini ta’minlaydigan sharoitlarni vujudga keltirish maqsadi 
ko‘zlanadi. 
Statistik ma’lumotlar va sotsiologik tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, mamlakatimizda 2006 
yilning oxirida o‘rtacha real oylik ish haqi 185 ming so‘mni yoki salkam 150 AQSH dollarini 
tashkil etgan. 2007 yilda ish haqi, pensiya, stipendiya va nafaqalar miqdori 1,5 barobar 
ko‘paytirildi. 2007 yilning dekabrida o‘rtacha oylik ish haqi, xo‘jalik subyektlari va budjet 
sohalarini hisobga olganda, 210 AQSH dollari miqdoriga teng bo‘ldi.