5-mavzu. Buddaviylik

«Qiynoqlardan qutilish yo`li mavjuddir».

Axloq normalari
Donishmandlik
Meditatsiya

Axloq normalari

• qotillikdan saqlanish;
• o`g’rilikdan saqlanish;
• gumrohlikdan saqlanish;
• yolg’on, qalbaki narsalardan saqlanish;
• mast qiluvchi narsalardan saqlanish.

Meditatsiya(fikrlash)

• to`g’ri tushunish (to`g’ri e`tiqod qilish) – Buddaning birinchi da`vatida so`z yuritilgan to`rt haqiqatni bilish va unga ishonish;
• to`g’ri niyat qilish – dunyoviy lazzat-halovatlardan xalos bo`lishga, keraksiz fikrlar va boshqalarga zarar etkazib qo`yishdan saqlanishga intilish;
• o`zini to`g’ri tutish – o`ziniki bo`lmagan narsaga ko`z olaytirmaslik, ortiqcha hissiyotga berilmaslik;
• to`g’ri anglash – o`z tanasi va ruhiga o`zini yo`qotib qo`ymaydigan darajada nazoratda bo`lish hamda bunda ehtiroslar va iztiroblarga chek qo`yish;
• to`g’ri harakat qilish – o`zidagi yomon tuyg’ularni jilovlash hamda ezgu tuyg’ular va harakatlarni rivojlantirish;
• to`g’ri hayot kechirish – noma`qul hayot tarzidan saqlanish;
• to`g’ri fikr yuritish – kamolotning to`rt bosqichini ketma-ket bosib o`tish;
• to`g’ri gapirish – yolg’ondan, tuhmatdan, haqoratdan va befoyda gaplardan saqlanish.

Donishmandlik

Bu buddizmning asosiy maqsadi bo`lib, narsalar tabiatini to`g’ri tushunishdan iborat. YUqorida ko`rsatilgan uch amaliyot bosqichini o`tagan inson oxir-oqibat oliy saodatga, ya`ni nirvana holatiga erishadi.

Nirvana so`zining lug’aviy ma`nosi – «o`chish, so`nish».

Buddizm keng tarqaldi

Mil. av. 273-232 yillarda hukmronlik qilgan imperator Ashoka davrida buddizm keng hududlarga jadal tarqaldi.

Buddizm tarqaldi

Xitoy-I asrda

Koreya-IV asrda

Yaponiya-VI asrda

Tibet-VII asrda

Mongoliya-XIII-XVI asrlarda

Buryatiya va Tuva-XVII-XVIII asrlarda