5-mavzu bo‘yicha glossariy Investitsiya

Aktsiya va obligatsiyalarni sotib olish.
Investitsiyalarni qayta baholash va bu muomalalarni hisobga olish tartibi. Investitsiyalarni qayta baholash ularning bozor bahosini aniqlash maqsadida amalga oshiriladi. Hisob siyosatida qisqa muddatli investitsiyalarni bozor bahosida hisobga olishni ko’zda tutuvchi xo’jalik yurituvchi sub’ekt investitsiyalar qiymatidagi o’zgarishlarni daromad yoki xarajat sifatida aks ettiradi.
Investitsiyalar bo’yicha daromadlarni hisobga olish tartibi. Investitsiyalardan olinadigan daromadlar buxgalteriya hisobining milliy standartlarida ta’kidlab o’tilganidek, foizlar, royalti, dividendlar, uzoq va qisqa muddatli ijara sifatidagi investitsiyalar bo’yicha ijara haqi hamda investitsiyalarni sotish natijasida olingan foyda sifatida yuzaga keladi.
Investitsiyalarni bir toifadan ikkinchisiga o’tkazish tartibi. Investitsiyalarni bir toifadan ikkinchisiga o’tkazish ushbu tartibdagi investitsiyalarga nisbatan bozor shartlarini o’zgarishi yoki tashkilotda bunday investitsiyalarga nisbatan maqsadlarning o’zgarishi sabab bo’lishi mumkin. Investitsiyalar toifalarini o’zgartirish jarayonida quyidagi omillarni hisobga olish lozim bo’ladi:
- toifa o’zgartirilgunga qadar investitsiyalar hisobga olingan qiymat;
- toifa o’zgartirilgandan keyin investitsiyalar hisobga olingan qiymat;
- toifa o’zgartirilgunga qadar investitsiyalarni qayta baholash natijasida yuzaga kelgan farqni hisobga oluvchi hisobvaraqlar;
- toifa o’zgartirilgandan keyin investitsiyalarni qayta baholash natijasida yuzaga keluvchi farqni hisobga oluvchi hisobvaraqlar.
Investitsiyalar chiqimini hisobga olish tartibi. Korxona investitsiyalarni chiqib ketishidan foyda yoki zarar olishi mumkin.
Obligatsiya - bu qarzli qimmatbaho qog’oz bo’lib, emitent obligatsiya egasiga belgilangan muddatda nominal qiymati va qat’iy belgilangan foizlarni to’lash majburiyatini beradi, agar boshqa shartlar ko’rsatilmagan bo’lsa.
Davlat qimmatli qog’ozlari, xususan obligatsiyalarining emitentlari O’zR MB va O’zR Moliya vazirligi hisoblanadi. Ular davlat tomonidan daromad va sotib olinishi kafolatlangan davlat zayomlarini chiqaradi.