5-mavzu bo‘yicha glossariy Investitsiya

Investitsiyalar shartlari. BHMS 12-sonda aktivlarning moliyaviy investitsiyalar sifatida hisobga olinishi uchun muayyan shartlar bajarilishi kerakligi qayd etilgan:
- tashkilotning moliyaviy investitsiyalar va ushbu huquqdan kelib chiqadigan mablag’lar yoki boshqa aktivlarni olish huquqini tasdiqlovchi hujjatlarning mavjudligi;
- moliyaviy investitsiyalar bilan bog’liq moliyaviy risklarni tashkilotga o’tishi;
- kelgusida tashkilotga foizlar, dividendlar yoki ularning qiymatini oshirish shaklida iqtisodiy foyda (daromad) keltirish qobiliyati.
Investitsiyalar tarkibi. BHMS 12-songa muvofiq tashkilotning moliyaviy investitsiyalar tarkibiga kiradi:
- davlat qimmatli qog’ozlari (zayomlar);
- boshqa tashkilotlarning qimmatli qog’ozlari (shu jumladan qarz qimmatli qog’ozlari);
- boshqa tashkilotlarning ustav kapitaliga badallar;
- boshqa tashkilotlarga berilgan qarzlar;
- kredit muassasalaridagi omonatlar;
- boshqa tashkilotdan bitim bo’yicha sotib olingan debitorlik qarzlari huquqi;
- oddiy hamkorlik shartnomasi bo’yicha hamkor tashkilotning qo’yilmalari.
Investitsiyalar tarkibiga kiritilmaydigan ob’ektlar. Tashkilotlar moliyaviy investitsiyalar tarkibiga kiritilmaydigan ob’ektlar:
- aktsiyadorlik jamiyati tomonidan qayta sotish yoki bekor qilish uchun sotib olingan o’z aktsiyalari;
- veksel beruvchi tashkilot tomonidan sotilgan tovarlar, mahsulotlar, bajarilgan ishlar, ko’rsatilgan xizmatlar uchun hisob-kitob uchun sotuvchiga beriladigan veksellar;
- tashkilotning moddiy shaklga ega bo’lgan ko’chmas mulk va boshqa mol-mulkka investitsiyalari, ya’ni tashkilot tomonidan daromad olish uchun vaqtinchalik foydalanish (vaqtinchalik egalik qilish va foydalanish) uchun haq to’lash asosida taqdim etilgan ob’ektlar;
- odatiy faoliyat turlari uchun sotib olinmagan qimmatbaho metallar, zargarlik buyumlari, san’at asarlari va boshqa shu kabi qimmatbaho buyumlar;
- moddiy shaklga ega bo’lgan aktivlar (asosiy vositalar, moddiy ishlab chiqarish zahiralari va nomoddiy aktivlar).