5-mavzu bo‘yicha glossariy Investitsiya

Korporativ obligatsiyalar quyidagi turlarda chiqarilishi mumkin:
- oddiy;
- yutuqli;
- foizli;
- foizsiz (maqsadli).
Obligatsiyalar cheksiz potentsial investorlar doirasida erkin muomalada bo’lishi mumkin (ochiq joylashtirish), yoki investorlar oldindan ma’lum bir guruh orasida muomalasi cheklangan holda amal qilishi mumkin (yopiq joylashtirish).
Oddiy obligatsiyalar - bu ularga optsion bilan o’tkazilishi mumkin bo’lgan qimmatli qog’ozlarning boshqa turlariga aylantirish huquqiga ega bo’lmagan obligatsiyalardir, ya’ni ular obligatsiya egasiga uni belgilangan muddatda qaytarish huquqini beradi va emitent uning nominal qiymatini qaytarishi shart.
Yutuqli obligatsiyalar – bu shunday obligatsiyalarki, ular tiraji bo’yicha muntazam ravishda daromad yutuq shaklida to’lanadigan zayomlardir. Tirajlar soni obligatsiyani chiqarish shartlari bilan belgilanadi.
Foizli obligatsiyalar - o’z egalariga vaqti-vaqti bilan to’lanadigan qat’iy daromad olish huquqini beruvchi obligatsiyalar va u qaytarilganda obligatsiyaning nominal qiymati to’lanadi. Foiz to’lovlarning davriyligi obligatsiya chiqarish shartlari bilan belgilanadi.
Foizsiz (maqsadli) obligatsiyalar - foiz to’lanmaydigan obligatsiyalardir va egasining daromadi butunlay obligatsiyaning nominal qiymatiga chegirma hisobiga shakllanadi (emissiya bahosi nominal qiymatidan ancha past qilib belgilanadi) va obligatsiya qaytarilgandagina olinishi mumkin.
Obligatsiya blankalari quyidagi ma’lumotlarni o’z ichiga olishi kerak:
- emitentning firma nomi va uning joylashgan joyi;
- qimmatbaho qog’oz nomi –“obligatsiya” (nomli ro’yxatga olingan obligatsiyalar uchun obligatsiya egasining familiyasi, ismi, otasini ismi sharifi va uni sotib olish sanasi obligatsiyaning orqa tomonida ko’rsatiladi);
- obligatsiya blankasining tartib raqami va seriyasi;
- obligatsiya turi;
- umumiy chiqargan summasi nominal qiymatda;
- foiz stavkasi;
- obligatsiyalarni chiqarish shartlari va tartibi (foiz to’lash, obligatsiyalarni so’ndirish);
- emitent rahbari va bosh hisobchisining imzolari;
- nominal qiymati;
- ro’yxatdan o’tkazuvchi organ tomonidan berilgan obligatsiya chiqarishining davlat ro’yxatidan o’tkazilgan sanasi va raqami.
Investitsiyalar bo’yicha ma’lumotlarni moliyaviy hisobotlarda aks ettirish. Buxgalteriya hisobining amaldagi standartlari talablariga ko’ra xo’jalik yurituvchi sub’ektlar moliyaviy hisobotlarida investitsiyalar bilan bog’liq barcha ma’lumotlarni berib borishlari lozim. Bu hisobotlar investorlarga korxonalarning investitsiya portfelini shakllanishining asosiy tamoyillari, ularning daromadliligi va ular bilan bog’liq tavakkalchiliklar to’g’risida ma’lumotlar berishi lozim.