5-мавзу. Асосий восита ва номоддий активлар ҳисоби 1-маъруза машғулоти

5-мавзу. Асосий восита ва номоддий активлар ҳисоби
1-маъруза машғулоти
1. Асосий воситаларнинг таснифи, баҳоланиши ва уларнинг ҳисобга олиш вазифалари.
2. Асосий воситаларнинг киримини ҳисобга олиш.
3. Асосий воситаларнинг эскириши (амортизацияси) ҳисоби.
2-маъруза машғулоти
4. Асосий воситаларни таъмирлаш харажатлари ҳисоби.
5. Асосий воситалар инвентаризацияси ва уларни натижалари ҳисоби.
6.Асосий воситаларнинг чиқиб кетишини ҳисобга олиш.

1. Асосий воситаларнинг таснифи, баҳоланиши ва уларнинг ҳисобга олиш вазифалари.

Асосий восита-лар
Узоқ вақт мобайнида (бир йилдан кам бўлмаган вақт давомида) моддий ишлаб чиқариш соҳасида ҳам, ноишлаб чиқариш соҳасида ҳам амал қиладиган, шунингдек, ижарага бериш учун фойдаланиладиган моддий активлардир.

Асосий воситалар турлари бўйича қуйидагиларга бўлинади:

• Ер ва уни ободонлаштириш;
• Бинолар;
• Иншоотлар;
• Узатувчи мосламалар;
• Машина ва асбоб-ускуналар;
• Транспорт воситалари;
• Инструментлар;
• Ишлаб чиқариш инвентарлари ва ашёлари;
• Хўжалик инвентарлари;
• Иш ва маҳсулдор хайвонлар;
• Кўп йиллик ўсимликлар;
• Ер ҳолатини яхшилаш бўйича капитал сарфлар (иншоотлардан ташқари);
• Бошқа асосий воситалар.

Асосий воситаларни баҳолаш
Дастлабки қиймат
Жорий қиймати
Тугатиш қиймати
Қолдиқ қиймат
Дастлабки қиймат
Тўланган ва қопланмайдиган солиқларни (йиғмларни),
шунингдек активни ундан мўлжал бўйича фойдаланиш
учун ишчи ҳолатига келтириш билан бевосита боғлиқ
бўлган етказиб бериш ва монтаж қилиш, ўрнатиш,
ишга тушириш ва исталган бошқа харажатларни ҳисобга
олган ҳолда, асосий воситаларни тиклаш (қуриш ва
қуриб битказиш) ёки харид қилиш бўйича ҳақиқатда
қилинган харажатларнинг қиймати.
Жорий қиймат
Маълум санадаги амал қилаётган бозор нархлари бўйича
асосий воситаларнинг қиймати ёки хабардор қилинган,
битимни амалга оширишни хоҳловчи, мустақил тарафлар
ўртасида битимни амалга оширишда активни сотиб олиш
ёки мажбуриятларни бажариш учун етарли бўлган сумма.