5. Mavzu. Alximiya va zodagonlar. Mashhur alximiklar va ularning ishlari

---

5.-Mavzu. Alximiya va zodagonlar. Mashhur alximiklar va ularning ishlari.
1. Eng so’nggi alximik kim va u qanday ishni amalgam oshirgan? 
1710 yilda nemis kimyogari Xennig Brand peshob(siydik)dan fosforni ajratib oldi. 
U eng so’nggi alkimyogar hisoblanadi. 
2. Sanoat rivojlanishiga qaysi ishlar asos bo’lgan? 
XVII asrning ahmiyatli yangiliklaridan biri atmosfera havosining bosim hosil 
qilishini va bu bosimdan bo’shliq hosil qilishda foydalanish mumkinligini fanga 
kiritilishi bo’ldi. Shu asosda 1698 yilda ingliz injeneri Tomas Severin katta bosim 
ostida ishlaydigan bug’ mashinasini yaratdi. Keyinchalik shotlandiyalik mexanik 
Djeymis Uattom universal bug’ mashinasini konstruksiyasini taklif qildi. Bu sanoat 
rivojlanishining boshlanishi bo’ldi. Keyin bu mashinaga olovni ishlatishga o’tdi va 
nima uchun ba’zi moddalar yonadi, ba’zilari yonmaydi degan savol tug’ildi.
3. Flogiston nazariyasini tushuntirib bering? 
Alkimyogarlar yonish uchun tarkibida S bo’lishi kerak deydi. Nemis vrachi va 
kimyogari Shtal yonish prinsipi flogiston nazariyasini yaratdi. U moddalar tarkibida 
– flogiston bo’ladi u yondirishga olib keladi, ular yonganda flogiston chiqarib 
yengil bo’lib qoladi deydi. Bu savolga javob topilmadi. Moddalar yonganda nima 
uchun og’irligi o’zgaradi, qanday gazlar ajralib chiqadi. 
4. Kim va qachon pnevmatik vanna yaratdi? 
Ingliz kimyogari Stiven Geyle(1677-1761) XVIII asrda gazlarni suv ostida to’plovchi 
asbob “pnevmatik vanna” yaratdi, lekin identifikasiyani bilmadi.
5. D.Blek qaysi gazni o’rmon gazi deb yuritgan? 
Shotlandiya kimyogari D.Blek 1754 yilda SaSO
3 

SaO + SO
2
o’rmon gazi deb yuritilgan SO
2 
ni havo bilan bog’langan deb atadi va shu mavzuda 
magistrlik dissertasiyasini himoya qildi.

---