5 Маъруза: Маълумотнинг бутунлиги

5 - Маъруза: Маълумотнинг бутунлиги

Маълумот тутуни мавжуд бўлган жойда бизнес олови мавжуд - Thomas Redman.
ХУДОЙҚУЛОВ ЗАРИФ ТЎРАҚУЛОВИЧ
КРИПТОЛОГИЯ кафедраси мудири, PhD.
Д бино, 2-қават, 201-хона, [e-mail]
Телеграм канал: @CybersecurityCourse

Маълумот бутунлигини таъминлашнинг содда усули (2-маъруза)

• Муаммо нимада?
• Агар бузғунчи ҳам маълумотни ҳам унинг хэш қийматини алмаштириб қўйса, у ҳолда қабул қилувчи уни аниқлай олмайди.
• Бу ҳолда хэш қиймат маълумот учун қўринишда ҳисобланади.
• Бунинг ечими борми?
• Ҳа.

•  

Муаммонинг умумий ечими

• Ушбу муаммони бартараф этувчи – хабарларни аутентификациялаш коди (message authentication code, MAC) тизимлари мавжуд бўлиб, унга кўра бирор махфий калит асосида маълумотнинг хэш қиймати ҳисобланади.

1. Симметрик блокли шифрлардан фойдаланиш

• Блокли шифрлашнинг CBC режимида фойдаланиш натижасида олинган охирги шифрматн блоки очиқ матн учун МАС қиймати бўлади:
• .

•  

• Бунинг учун ҳар иккала томонда ва ни бўлишининг ўзи етарли.
• Ушбу катталикларга эга томонларгина мос МАС қийматини ҳисоблай олади.

2. Хэш – функциялардан фойдаланиш

• маълумот бутунлигини текширишда ни ҳисоблаш усули заифлиги сабабли, калитни иштирокини таъминлаш зарур:
• кўринишдами?
• Ёки кўринишдами?
• Ҳар иккала ҳолат ҳам ўринли бўлади. Бироқ, уларда жиддий хавфсизлик муаммоси мавжуд.
• Бироқ, ларни комбинациясидан фойдаланиш мумкин.
• Ушбу усулни – хэшланган МАС (hashed MAC ёки HMAC) деб аташади.

•  

2. Хэш – функциялардан фойдаланиш

• Хэш-функция:
• хэш функциялар ҳам симметрик криптотизим;
• симметрик блокли шифрлаш каби маълумотни хэшлашда блокларга ажратади.
• Масалан, MD5, SHA1, Tiger хэш функциялари учун блок узунлиги 64 байтга ёки 512 битга тенг.
• HMAC тизимида калит маълумотга қуйидагича бириктирилади:
• Дастлаб хэш функциядаги блокнинг узунлиги байтларда аниқланади. Масалан. MD5 хэш фукнциясида блок узунлиги байтга тенг.
• Олинган калит () узунлиги ҳам блок узунлигига олиб келинади. Бунда 3 та ҳолат бўлиши мумкин:
• (1) агар калитнинг узунлиги 64 байтга тенг бўлса, ҳеч қандай ўзгариш амалга оширилмайди.
• (2) агар калитнинг узунлиги 64 дан кичик бўлса, у ҳолда этмаган байтлар ўрни ноллар билан тўлдирилади.
• (3) агар калит узунлиги блок узунлигидан катта бўлса, калит дастлаб хэшланади ва ҳосил бўлган хэш қийматнинг ўнг томонидан блок узунлигига етгунча ноллар билан тўлдирилади.

•