5-ma’ruza. Gamma nurlarning moddadan o’tishi. Reja

Gamma-kvantning moddada to’liq yutilish koeffitsienti.

Yuqorida _{ }-nurlarning moddada yutilishi va sochilishini ifodalaydigan jarayonlar ko’rildi. Bu jarayonlarda _{ }-nurlarning moddada to’liq yutilish koeffitsientini qarab chiqish mumkin.

Gamma-kvantlarning moddadan o’tishida kuchsizlanishi uch xil jarayon bilan yuz beradi: fotoelektrik yutilish, kompton sochilish, elektron-pozitron xosil bo’lishida yutilish.

Bu uch jarayon xam bir-biriga bog’liq bo’lmagan xolda yuz beradi. Bu uch jarayonda _{ }-kvantlar sonining kamayishini quyidagi uch tenglama orqali ifodalash mumkin:

Bu tenglamalarda _{ } va _{ } fotoeffekt va juft xosil bo’lishida yutilish koeffitsientlari,

_{ }-kompton effektida sochilish koeffitsienti. Gamma-kvantlar moddadan o’tganda dx qalinlikda to’liq kuchsizlanishi:

𝛾-kvantlarning to’liq kuchsizlanish koeffitsienti

_{ } (16)

_{ } koeffitsientlar moddaning atom nomeri _{ } ga va 𝛾-kvantlar energiyasiga bog’liq.