5-ma’ruza: elektromagnit to‘lqinlar

5-MA’RUZA: ELEKTROMAGNIT TO‘LQINLAR
REJA:
1. Elekromagnit to’lqinning defferensial tenglamasi.
2. Elektromagnit to’lqin energiyasi.
3. Umov-Poyting vektori.
4. Energiya zichligi.
5. Elektromagnit to’lqinlar shkalasi.
6.Kogerent to‘lqinlar va kogerentlik sharti. To‘lqinlar interferensiyasi.
7.Turg‘un to‘lqinlar. Gyuygens prinsipi.


Tayanch so‘z va iboralar: majburiy tebranish, majburiy tebranma harakatning tenglamasi, rezonans, rezonans amplitudasi, kuchlanish rezonansi, tok rezonansi, “titrash”, avtotebranish, tebranish konturi, lampali generator, rezonans chastota.

Elektromagnit to‘lqinlar

Dielektrik uchun Maksvellning (1) - va (2) - tenglamalaridan quyidagi fikr kelib chiqadi, ya’nielektr va magnit maydonlarning o‘zaro bog‘liqligi, bu maydonlardan birining o‘zgarishi qo‘shni nuqtalarda boshqasining paydo bo‘lishini eslatadi. Bu esa fazoda elektromagnit to‘lqinlarni paydo bo‘lishi va tarqalishiga olib keladi.
Faraz qilaylik, fazoning qandaydir joyida (117 - rasm, 1-nuqtada) kuchlanganligi bo‘lgan elektr maydoni hosil qilingan.

117 - rasm. Elektromagnit to‘lqin tarqalishida elektr va magnit maydonlarning taqsimlanishi.
Maydon kuchlanganligini 0 dan E gacha o‘zgarishi Maksvellning 1 - tenglamasiga asosan

elektr maydon kuch chiziqlarini o‘rab oluvchi magnit maydonini hosil bo‘lishiga olib keladi.
Kuchlanganligi bo‘lgan magnit maydonining paydo bo‘lishi, Maksvellning 2 - tenglamasiga asosan

Yana elektr maydonini hosil qiladi. Elektr maydoni uyurmali va yopiq bo‘lib 2 - nuqtada pastga, 1 - nuqtada yuqoriga yo‘nalgan bo‘ladi.

Bu holda, elektromagnit to‘lqin o‘tuvchi har bir nuqtada va kuchlanganliklarning har biri maksimumgacha o‘sib, nolgacha kamayishga intiladi. Agarda boshlang‘ich nuqtada maydon kuchlanganligi uzoq vaqt qonuniyat bilan tebranib tursa, u holda