5-ish. Faoliyat xavfsizligini nazorat qiluvchi davlat tashkilotlari va ularning vazifalari; favqulodda vaziyatlarning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari. Faoliyat xavfsizligini nazorat qiluvchi davlat tashkilotlari va ularning vazifalari

O`zbekiston Respublikasi energetika va elektrlashtirish Davlat aktsionerlik jamiyati 
korxonalardagi energiya tizimlarining texnik ekspluatatsiyasini va xavfsizlik texnikasi 
qoidalariga rioya qilishni nazorat qiladi. 

Barcha ishlab chiqarish korxonalarida uch pog’onali nazorat amalga oshiriladi. 
I pog’ona – har kuni usta jamoatchi-nazoratchi birgalikda tsexdagi ish joylarini 
aylanib chiqib, uchragan kamchiliklarni tuzatish choralarini ko`radilar. 
II pog’ona – har hafta tsex boshlig’i katta jamoatchi nazoratchi bilan birgalikda 
tsexdagi ish joylarini aylanib chiqib, uchragan kamchiliklarni tuzatish choralarini ko`radi. 
 III pog’ona – oyda bir marta korxona bosh muhandisi mehnat muhofazasi muhandisi 
bilan birgalikda ish joylarini aylanib chiqadilar. Bu nazorat bo`yicha korxonada qaror 
chiqariladi. 
Barcha korxona, tashkilot, muassasa, vazirliklar va tarmoqlarda mehnat muhofazasi 
qonunlari bajarilishining oliy nazorati. Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligiga yuklatilgan. 
Favqulodda vaziyatlarning ijtimoiy – iqtisodiy oqibatlari. 
Ishdan maqsad: Ayrim favqulodda vaziyatlarning ijtimoiy – iqtisodiy oqibatlarini 
o’rganish. 
Zilzilaning ijtimoiy – iqtisodiy oqibatlari. 
Sayyoramizda yer kimirlash deyarli xar kuni xar xil darajada ruy beradi. 1 yilda 1000 
martagacha er silkinishlari sodir bulib, shundan 8-10 tasi uta xavflidir. Ta`sir kilish darajasiga 
karab silkinishlar, kuchsiz (3 balgacha), urta (4 bal), kuchli (5 bal), juda kuchli (7 bal), vayron 
kiluvchi (8-10 bal) va nixoyat xalokatlarga olib keluvchi (11-12 balgacha) turlari mavjud. 
SHu narsa ma`lumki, yukorida ta`kidlaganimizdek, er kimirlashlari kup talofatlarga 
sabab buladi. Katta zarar keltiridi, vayron kiladi, odamlarni xalok kiladi. Masalan: 
YAponiyada 1923 yilning 1- sentyabrida ruy bergan bir necha sekundli er kimirlashi, 19 oy 
davom etgan “Rus-YApon urushi” ga karaganda 5 marta kup zarar keltirgan. Bunda 127000 
uy tula, 126000 uy kisman emirilgan. 447000 uy yonib ketgan, suv tulkini 868 imoratni 
emirdi, 8000 paroxod, kema va barjalarni suvga chukib ketgan. 143000 kishi yaralangan, ular orasida ulganlari xam kup bulgan. Keyingi yillarda uzaro xamkorlik mamalakatlarida bir necha kuchli er kimirlashlari kuzatildi. 
6 oktyabr 1948 yili Ashxabod shaxrida 9 balli er kimirlab, bunda 50000 kishi halok bo’lgan. 
26 aprel 1966 yili Toshkent shaxrida 8 balli er kimirlab, bunda 5000 kishi. 
7 dekabr 1988 yili Armanistonda 9 balli er kimirlab, bunda 65000 kishi xalok 
buldi, 80000 kishi yaralandi. 1989 yili yanvar oyida Tojikistonda 8 balli er kimirlab, 12000 kishi halok bo’ldi. 1975 va 1984 yillarda Buxoroning “Gazli” shahrida 9-10 balli yer qimirlashida Buxoro-O’ral gaz quvuri uzilib ketgan. Yer qimirlash oqibatida butun shahar va qishloqlar vayron bo’lib, ulardagi aholi yashaydigan uylar, maktablar, zavod-fabrikalar,fermalar buzilishlari natijasida odamlar qurbon bo’ldi, yaralandi, hayvonlar qirildi, tabiiy boyliklarga katta zarar yetkazdi, moddiy boyliklar yuqoldi.