№5-Ámeliy jumis. Tema: Elektr qáwipsizligi tiykarların úyreniw

Elektr tokı tásirine túsken adamǵa birinshi medicinaliq járdm kórsetiw 
Elektr tokı tásirine túsken adamǵa medicina mekemesine jibergenshe
kórsetiletuǵın járdem ekige bólinedi. 
1. Tok tásirinen qutqarıw - bul elektr apparatınıń sol bólegine kiyatırǵan tokni 
óshiriw, elektr sımların sabi taxtalı baltalar menen kesiw, kiyimi qurǵaq bolsa 
tartıp tok tásirinen qutqarıw, eger kernew 1000 V den artıq bolsa, ol jaǵdayda 
dielektrik qolǵap hám elektr izolyatsiyasi bolǵan ásbaplardan paydalanıladı. 
2. Birinshi járdem kórsetiw - onıń jaǵdayına qaray belgilenedi, eger tok tásirinde 
ózin joǵatǵan, biraq dem alıwı hám júrek sisteması islep atirǵan bolsa, onı qurǵaq 
hám qolay jerge jarqarip, remeni hám jaǵasin bosatiw hám taza hawa keliwin 
támiyinlew, nishatr spirti iyiskeletiw, betine suw sebiw, denesin hám qolın 
uwqalaw jaqsı nátiyje beredi. 
Eger jaraqatlanǵan adamniń dem alıwı qıyınlassa, qaltıraw jaǵdayı bolsa, biraq 
júrek urıw ritmi salıstırǵanda jaqsı bolsa, ol jaǵdayda bul adamǵa jasalma dem 
aldırıw zárúr. 
Klinikalıq ólim jaǵdayı júz bergen táǵdirde jasalma dem aldırıw menen bir 
qatarda júrekti ústki tárepden massaj qılıw kerek. 
Jasalma dem aldırıw awizdan –awizǵa dep atalip, járdem kórsetiwshi ókpesin 
hawaǵa toltırıp, jaraqatlaǵan adam awızı arqalı onıń ókpesine bul hawanı 
jiberedi. 
Bunda járdem kórsetip atırǵan adam awızı menen, jaraqatlanǵan adamniń
awızına úplew hám qoli járdeminde onıń murnin jabiwı kerek. 
Bir minutda shama menen 10 -12 ret úrlewdi hám dem aldirip atirǵan nawqas 
ózine kelgenshe dawam ettiriledi. 
Júrekti sırttan massaj qılıw jaraqatlanǵan adam organizmindegi qan 
aylanıwdı jasalma túrde tiklep- turıw maqsetinde ámelge asıriladı. 

---

Qarın bosliǵinan tós qápesine ótkennen keyin 2 barmaq joqarıdan massaj 
etiletuǵın jerdı belgilep, qoldi bir-biri ústine tuwrı múyesh formasında qoyıp, 
jaralanǵan adamniń tós qápesine dene salmaǵı menen 15-25 kg muǵdardaǵı kúsh 
menen basıladı. Basıw sekundina 1 ret keskin kúsh menen boliwi kerek. Bunda 
tós qápesi tereńligine qaray 3-4 sm tómenlewi kerek jáne bul júrek urıwı ritmine 
iykemlestirip dawam ettiriledi. Hár eki ret uplegenen keyin 15 ret tós qápesin 
basıw kerek. Jaralanǵan adamniń júrek urıwı, pulsin tekserip turiladi. Onıń ushın 
joqarıdaǵı wazıypalardı 2-3 sekundaǵa toqtatıp, tamır urıwı sınap kóriledi. 
a) Ja ﹶbrileniwshini tоk ta’siri astinan qutqariwda , izоlyatsiya qolqaplardan 
paydalaniw. 
b) Ja ﹶbrileniwshini tоk ta’siri astinan 
qutqariwda , ag ﹶash sapli baltadan paydalaniw. 

---

v) Jaﹶbrileniwshini tоk ta’siri astinan qutqariwda , mеtall emes
prеdmеtlarden, ma ﹶselen agﹶashdann paydalaniw 
Klinik o’lim 7-8 minut dawam etadi, sol sebepli tоk urgﹶanda 
jaﹶbirleniwshige ju ﹶda tеz medicinaliq jaﹶrdem ko’rsatiw zaﹶruﹶr.