№5-Ámeliy jumis. Tema: Elektr qáwipsizligi tiykarların úyreniw

---

№5-ÁMELIY JUMIS.
 
Tema: 
 Elektr qáwipsizligi tiykarların úyreniw.
 
 
Ámeliy jumistiń rejesi:
1. Elektr tokiniń inson organizimine tásiri. 
2. Tok tásiriga túsken adamǵa birinshi járdem kórsetiw.
3. Elektr toki tásirine túsip qaliw, jarahatlaniw sebebleri hám oniń aldin aliw is-
ilájlari. 
4. Jerge hám nolge jalǵap qorǵaniw , qorǵaniwshi óshiriw qurilmalari. 
5. Elektr qurilmalariniń ornatiwǵa qóyilatuǵin talaplar.
 
 
Jumistiń maqseti:
Elektr qáwipsizligi tiykarlarin úyreniw haqqında 
kónlikpeler payda etiw.
Elektr qáwipsizligi tiykarlarin úyreniw. 
Elektr toki miynetti jen`illestiriw menen bir qatarda, adamnın` den 
sawlıg`ına ha`m o`mirine juda` u`lken qa`wip keltiriledi. Basqa qa`wipli 
dereklerden elektr tokı a`sbapsız uzaqtan anıqlanıp bolmaslıg`ı menen ayırılıp 
turadı. Elektr tokınan jaraqatlanıw ha`r qıylı jag`daylarda payda bolıwı mu`mkin; 
ashıq sımlarg`a ha`m tok o`tkizgishlerge tiyiw, izolyatsiyası buzılg`an 
bolg`anlarında; ıg`al arqalı elektr tokının` ta`siri na`tijesinde; u`skenelerdin` 
metall qısımlarına tiygeninde; mu`mkin bolmag`an u`lken o`lshemli 
mashinalardın` elektr o`tkeriwshi liniyalar astınan o`tiwden. 
Elektr qa`wipsizligi – bul sho`lkemlestiriw, texnikalıq ila`jler ha`m quralları 
sistemasınan ibarat, neler adamlardı elektr tokı ha`m qa`wipli ta`sirinen, elektr 
zaryadınan, elektr magnit maydanınan ha`m statikalıq elektr tokınan saqlaydı. 
Adam organizmlerinen elektr toki o`tiwi na`tiyjesinde ximiyalıq, ıssılıq ha`m 
biologiyalıq ta`sir ko`rsetedi. Ximiyalıq ta`siri na`tiyjesinde qan ha`m basqa 
organikalıq suyıqlıqları bo`linip shıg`adı. 
Issılıq ta`siri na`tiyjesinde denenin` ayrım orınlarının` ku`yiwi menen 
juwmaqlanadı. 

---

Elektr tokının` biologiyalıq ta`siri organizmlerdin` tiri kletkaların qozg`altadı ha`m 
uyıtadı, bulshıq etlerdi ma`jbu`riy ra`wishte qısqarıwı menen bolıp o`tedi. Elektr 
tokınan jaraqatlanıwdın` aqıbetine bir qancha sebepler ta`sir qıladı: tok ku`shi, 
adamnın` denesinin` qarsılıg`ı, ku`shleniw mug`darı, toktın` tu`ri ha`m chastotası, 
tok jolı, ta`sir qılıw mu`ddeti ha`m organizmlerdin` individual qa`siyetleri. 
Jaraqattın` aqıbeti tiykarınan elektr tokının` ku`shine baylanıslı boladı.