5-Amaliy ish

Kiprigelni tekshirishi. 

1. 
   Kipregel chizg‘ichining qirrasi to‘g‘ri chiziq bo‘lishi kerak. Kipregel chizg‘ichining qirrasi
   

bo‘yicha uchi o‘tkirlangan qalam bilan taxtaga mahkamlangan qog‘ozga chiziladi. Kipregel 180⁰ ga aylantirib chizig‘ichning qirrasi o‘sha chiziqning ustiga qo‘yiladi va yana chiziq chiziladi. Agar chiziqlar ustma-ust tushsa yoki og‘ish 0,1 mm gacha bo‘lsa shart bajarilgan bo‘ladi. Og‘ish katta bo‘lsa kipregel chizg‘ichi ustaxonada tuzatishishi kerak.

2. 
   Kiprigel chizg‘ichining taglik yuzasi tekislik bo‘lishi kerak.
   

Kipregel chizg‘ichi tekis yuzaga qo‘yiladi. Agar chizg‘ichning ikki uchi yuqoriga qiyshaygan
bo‘lsa, taxtaga qo‘yilgan kiprigel turg‘un turmaydi. CHizg‘ichni ustaxonada to‘g‘rilash kerak. Agar ikki uchi pastga qarab qiyshaymagan bo‘lsa unga xavfli emas. Kipregel og‘irligi bilan u to‘g‘rilanishi mumkin.

3. 
   Qo‘shimcha chizg‘ich 3 asosiy chizg‘ich 10 dan farqli masofada bo‘lsa ham unga parallel ravishda siljishi kerak.
   

Kipregilni planshetda joyidan qimirlatmasdan qo‘shimcha chizg‘ichni asosiy chizg‘ichdan bir necha marta qo‘yib, har qo‘yganda qalamning o‘tkir uchi bilan chiziq chiziladi. O‘lchagich bilan chiziqlarning bir biriga nisbatan joylashgan masofalari o‘lchab ko‘riladi. Masofalar farqi 0,2 mm. kam bo‘lsa shart bajarilgan bo‘ladi.

4. 
   Kipregel chizg‘ichidagi silindrik adilak o‘qi chizg‘ichning pastki tekisligiga parallel bo‘lishi kerak.
   

Kipregel chizg‘ichi ikkita ko‘tarish vinti yo‘nalishi bo‘yicha menzula taxtasining o‘rtasiga qo‘yiladi. O‘sha ko‘tarish vintlari bilan adilak pufagi o‘rtaga keltirilib chiziq chiziladi. Keyin kipregel 180⁰ aylantirishib, shu chiziqqa boshqa tomondan qo‘yiladi. Agar adilak pufagi o‘rtada qolsa shart bajarilgan bo‘ladi.

5. 
   Qarash trubasi vizir o‘qi truba aylanishining gorizontal o‘qiga perpendikular bo‘lishi kerak.
   6. Trubaning aylanish o‘qi kipregel chizg‘ichi pastki tekisligiga paralel bo‘lishi kerak.
   Asbobdan 10-20 m masofadagi bino devorining yuqoriroq joyidan biror nuqta tanlab trubani o‘sha nuqtaga to‘g‘rilaymiz. Keyin truba gorizontal holatgacha tushiriladi va devorda to‘r iplari proeksiyasining o‘rni belgilanadi. Trubani zenit orqali aylantirib yana yuqoridagi nuqtaga to‘g‘rilab, truba pastga tushiriladi va nuqta o‘rni belgilanadi. Agar proeksiyalar ustma-ust tushsa shart bajarilgan bo‘ladi. Agar bajarilmasa asbob ustaxonada tuzatilishi kerak.
   

7. 
   To‘rning biror ipi kipregel trubasining kallimatsion tekisligida yotishi kerak.
   

Ko‘rish trubasining vertikal ipi biror nuqtaga qaratiladi. Trubani syokin aylantirilib nuqtaning ipdan chiqib ketgan ketmaganligi kuzatiladi. Agar nuqta ipdan chiqmagan bo‘lsa shart bajarilgan bo‘ladi.
«Ko‘ylak» qurib, tortilgandan keyin unga balandlik kalkasi qo‘yilib, qattiq qalam bilan orientirlash chizig‘i, trapetsiya burchaklari uchi, geodezik asos punktlarining o‘rni bosib tushiriladi. Keyinchalik «ko‘ylakning» ozgina joyi lezviya bilan teshik ochib tafsilotlarni tushirish boshlanadi.
Nuktalardan birining absolyut yoki shartli balandligi ma’lum bo‘lsa, boshqa nuqtalarning absolyut (shartli) balandliklari )hisoblab chiqariladi. Absolyut balandlik qiymati, nuqtalar yoniga 1 santimetr- gacha yaxlitlab yozib qo‘yiladi. Menzulaviy s’yomkaning mohiyati.