5-Amaliy ish

5-Amaliy ish

Menzula va ularni jihozlari bilan tanishish menzulalarni o’rnatish tartibi KN bilan masofa nisbiy balandligini o‘lchash
Menzulaviy s’yomkaning mohiyati.Menzula bilan plan olish menzula va kiprigel yordamida bajariladi. U bevosita dalada qalam bilan topografik plan olish imkoniyatini beradi.
Menzula bilan plan olishning asosiy avzalligi plan olish jarayonida joy aniq ko‘rinib turishi, joyning tuzilayotgan plan bilan taqqoslash mumkinligi va plan tuzishining yuqori sifatligi. Bu usulning kamchiligi quyidagilar: ishning asosiy qismi dalada bajarilishi, ob-havoning qorli, yomg‘irli kunlarida ishlash imkoniyati yo‘qligi va menzula asboblarining ko‘pligi.
Menzula shtativ, taglik va planshetdan iborat jihozlardan tashkil topgan. Metall taglik silindrik qism 5 ga mahkamlash uchun uchta vint 3 bilan yuqori qism 4, uchta ko‘tarish vinti 7 va qotirish vinti 2 va 6 to‘g‘rilash vintidan iborat. Ko‘tarish vintlari plastik prujina 1 orqali o‘tadi. Menzula shtativi uchta oyoq 12, uning boshi metall qalpoq 15 bilan tugaydi. O‘rnatish vintini oxirigacha qattiq buralsa menzula tagligi va unga mahkamlangan planshet aylanishi to‘xtaydi.
Ish tugagandan keyin taxta-planshet taglikdan olinib, namliklardan himoya qilish uchun plenkaga o‘rab brezent xilofga solib qo‘yiladi.
Kipregel – qarash trubasiga, vertikal doiraga va adilakli metall chizg‘iga ega bo‘lgan asbobdir.
Kiprigel. Kiprigel – qarash trubasi, vertikal doira va adilagi bo‘lgan metall chiziqdan iborat asbob. Kipregel KN redensiyali qarash trubasining bitta vaziyatida nisbiy balandlik va masofani aniqlash uchun mo‘ljallangan. Kipregel KN bilan ishlaganda 3 metrli yig‘iladigan reyka ishlatiladi.
Sanoq olishdan oldin vertikal doiradagi adilak o‘rtaga keltiriladi. Masofani aniqlash uchun reykadagi boshlang‘ich aylana va to‘r iplari vertikal shtrixi bo‘yicha masofa aylanasi o‘rtasidagi bo‘laklar soniga teng sanoq olinadi. Misol S=23,5 sm x 100 = 23,5 m.
Nisbiy balandliklarni aniqlash aniqligi vertikal doira nol o‘rniga (NO‘) bog‘liq. SHuning uchun 2-3 nuqtaga qaratilib NO‘ aniqlanadi va quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:
NO‘=(O‘D-CHD)/2
Bu erda: O‘D-o‘ng doiradan olingan sanoq;
CHD-chap doiradan olingan sanoq
Aga nol o‘rni (NO‘) 1’ dan katta bo‘lsa uni 0 ga keltirish kerak. Uning uchun qarash trubasi
o‘ng doira vaziyatida biror nuqtaga qaratiladi va yo‘naltiruvchi vintni aylantirib vertikal doira ko‘rinadigan sanoqni quyidagi formula bilan aniqlaydigan qiyalik burchagi qiymatiga qo‘yiladi:
V = (O‘D-CHD) /2
V=O‘D-NO‘
V=CHD-NO‘
Vertikal doiradagi adilak to‘g‘rilash vintlari bilan adilak pufakchasi o‘rtaga keltiriladi. Vertikal doira adilak pufakchasini o‘rtaga keltirib, truba yo‘naltirishi vinti yordamida qarash trubasi ko‘rish maydonida NU ga teng sanoq qo‘yish mumkin. Vertikal doira vinti bo‘rash bilan truba ko‘rish maydonidagi sanoq nolga keltiriladi. Keyinchalik vertikal doira adilagi to‘g‘rilash vintlari bilan adilak pufakchasi o‘rtaga keltiriladi.