5-6-laboratoriya ishi Mavzu: Yo‘l qoplamasining g‘adir-budirligi aniqlash. Reja: 1

magnitli asbobi ko‘rinishi. 
1 - metal sharik; 2 - magnit; 3 - korpus; 4 - shkala; 5 – ko‘rsatkich, 6 – ruchkali shtok; 7 - 
stoporli vint; 8 – elektr zanjirini qo‘shuvchi joy, 9 – signal beruvchi lampochka; 10 – tok manbai 
(12V) 
Yo‘lning makro g‘adir-budirligini laboratoriya usulida na’munalar olib aniqlash ham 
mumkin, yoki yo‘lning o‘zida ham aniqlash mumkin. Laboratoriya usulida na’munalar olib 
aniqlash ancha samarali hisoblanadi. Laboratoriyada profilograflar va profilometrlardan unumli 
foydalaniladi. Lazerli profilograflar lazer nurlarini yuzaga sochib skaner qilish yordamida ishlaydi. 
Ular yo‘l uzunligining 1 metrida, 50 metrida va 1000 metr oralig‘ida o‘lchanadi. 
10.5-jadval. 
Yo‘l qoplamasi yuzasida makrog‘adir-budirlik parametrlarini o‘lchashning eng kichik 
soni* 
Uchastkaning 
uzunligi, m 
O‘yiq chuqurchalarining makrog‘adir-budirliklarini o‘lchashlar soni, mm 
0,3-2,0 
2,1-3,0 
Bolee 3 
YUzaga ishlov berish 
1,0 
1 
2 
3 
50,0 
3 
6 
10 
1000,0 
18 
36 
60 
SHeben tarqatish 
1,0 
1 
2 
3 
50,0 
3 
3 
5 
1000,0 
9 
18 
30 
Avtomobil yo‘lini foydalanishga topshirishda harakat tasmasining 50 metr uchastkasini 
diagonali bo‘yicha bir tekis o‘lchanadi. 1000 metrli uchastkada esa 6 ta 50 metrli joyi olinib, ular 
ichidan ham 3 ta 1.0 metrlik joylari bir tekis o‘lchanadi. YUzaning g‘adir-budirligi sifati makro 
g‘adir-budirlik notekis chuqurchalarining variatsiya koeffitsienti yordamida baholanadi. 
Notekis chuqurchalarining variatsiya koeffitsienti: 
C
 = 
n
/
R
cp