5- мавзу: Пул тизими ва унинг элементлари

ЖАХОН ВАЛЮТА ТИЗИМИ ЭЛЕМЕНТЛАРИ

• v

• давлатлараро валюта мувофиқлаштирилишини амалга оширувчи халқаро ташкилотлар.

• жахон валюта ва олтин бозорлари режими;

• халқаро хисоб-китоблар асосий шаклларини соддалаштириш (унификация);

• халқаро кредит муомала воситаларидан фойдаланиш қоидаларини соддалаштириш (унификация);

• халқаро валюта ликвидлигини давлатлараро мувофиқлаштириш;

• валюта чекланишларини давлатлараро мувофиқлаштириш;

• валюта курслари режимларини чегаралаш (регламентация);

• валюта паритетларининг соддалаштирилган (унификация) режими;

• валюталарнинг ўзаро конвертация қилиниш шартлари;

• захира валюталари, халқаро хисоб-китоб валюта бирликлари (СДР, ЕВРО);

Жахон ва худудий валюта тизимлари ўзгарувчан шароитларга тез мослаша оладиган, эгилувчан бўлиши хамда алохида давлатлар ва жахон манфаатларида мувозанатни сақлаш хусусиятига эга бўлмоғи лозим. Фақатгина шундай шароитларда валюта тизими узоқ муддат давомида муваффақиятли амал қилиши мумкин.

• Жахон ва худудий валюта тизимлари ўзгарувчан шароитларга тез мослаша оладиган, эгилувчан бўлиши хамда алохида давлатлар ва жахон манфаатларида мувозанатни сақлаш хусусиятига эга бўлмоғи лозим. Фақатгина шундай шароитларда валюта тизими узоқ муддат давомида муваффақиятли амал қилиши мумкин.

• Худудий валюта тизими – бу, худудий бирлашма аъзолари бўлмиш мамлакатларнинг давлатлараро келишувлар билан мустахкамланган валюта муносабатларини ташкил этиш шаклидир.

ПУЛЛАР БЎЙИЧА ЎЗАРО МУНОСАБАТЛАРНИНГ ЯНГИ ТИЗИМИ ҚУЙИДАГИЛАР БИЛАН ТАВСИФЛАНАДИ:

• ўзлаштириш бўйича махсус ҳуқуқларнинг (СДР) жаҳон пуллари ва жаҳон ҳисобга олиш бирлиги сифатида эълон қилиниши;
• CДР курсини ҳисоб-китоб қилиш тизимида АҚШ долларининг катта роль ўйнаши;
• олтин ўзининг пуллик ролини бутунлай йўқотади, лекин давлатнинг захираси ва бошқа мамлакатларнинг валюта бирликларини сотиб олиш усули сифатида қолади.

• Замонавий пул тизимининг хусусиятлари