5- маъруза Ўзгармас ток кучайтиргичлари

Ўзгармас кучланиш сатҳини силжитиш схемаси

• Ўзгармас кучланиш сатҳини силжитувчи схема, кўп каскадли ўзгармас ток кучайтиргичларда каскадларни кучланиш бўйича ўзаро мувофиқлаштиришда қўлланилади.
• Бундай схемалар сатҳ трансляторлари деб ҳам юритилади.
• Улар навбатдаги каскад киришидаги сигналнинг ўзгармас ташкил этувчисини силжитиши ва ўзгарувчан ташкил этувчисини бузмасдан узатиши лозим.

Ўзгармас кучланиш сатҳини силжитиш схемаси

• Энг содда сатҳ силжитувчи схема эмиттер такрорлагичи ҳисобланади.
• Унинг чиқиш (эмиттер) потенциали сатҳи база потенциали сатҳидан U* катталикка паст бўлиб, сигнал

1 коэффициент билан узатилади.

• U* катталикка очиқ ўтиш кучланиши дейилади.
• Хона температураси учун нормал режимда U*=0,7В, микрорежимда эса U*=0,5В деб қабул қилинган.

Кучланиш сатҳини силжитувчи универсал схема

.

Ўзгармас кучланиш сатҳини силжитиш схемаси

• VTнинг эмиттер потенциали I0·R қийматга пасаяди.
• Натижада, А нуқтанинг потенциали қандай бўлишидан қатъий назар, В нуқтанинг потенциали
• Схеманинг чиқишидаги сигнал (В) киришдаги (А) сигнални такрорлайди.
• Юқоридаги ифода асосида I0 = const бўлгани учун

бўлади.

Ўзгармас кучланиш сатҳини силжитиш схемаси

• База потенциалининг ўзгариши UБЭ қийматини ўзгартира олмайди, чунки транзистор эмиттери потенциали амалда шу ондаёқ база потенциали ўзгаришига мос келади.
• Натижада, ва =0 бўлади.
• БТГнинг динамик қаршилиги Ri=∞ бўлсагина, юқоридаги ифода ўринли бўлади.
• Ri нинг қиймати одатда 100 кОм÷1 МОм, R эса 1÷2 кОм бўлади.
• Шунинг учун сигнал узатиш коэффициенти бирга яқин бўлади.

Ўзгармас ток балансли кучайтиргичлари

• Нол дрейфини камайтириш мақсадида баланс схемалар ишлатилади.
• Баланс схемаларини чуқур манфий тескари боғланиш ва иссиқлик компенсацияси билан биргаликда қўллаш ЎТК барқарорлигини таминлайди.
• Баланс схемалар икки транзистор асосида қурилади, уларнинг параллел ва кетма-кет турлари мавжуд.
• Баланс каскадларни қуришга симметрик елкали электр кўприк схемаси асос бўлиб хизмат қилади.