5- маъруза электр занжирлар назариясининг асосий қонунлари. Кирхгоф қонунлари. Ом қонуни

5- маъруза
ЭЛЕКТР ЗАНЖИРЛАР НАЗАРИЯСИНИНГ АСОСИЙ ҚОНУНЛАРИ. КИРХГОФ ҚОНУНЛАРИ. ОМ ҚОНУНИ.
Электр занжирлар назариясида Ом қонуни билан бирга шохобчалардаги ТОКЛАР ва ёпиқ занжирлардаги кучланишлар балансларини ифодалайдиган АСОСИЙ қонунлардан бири КИРХГОФ қонунлари ҳисобланади.
Электр занжирларида ТОК ва КУЧЛАНИШЛАРнинг занжир бўйича тақсимланиши КИРХГОФ қонунлари орқали ифодаланади.
4.1.КИРХГОФ ҚОНУНЛАРИ
Электр занжирлар элементларининг асосий параметрларини ҳисоблаш учун КИРХГОФ ВА ОМ қонунларидан фойдаланилади.
Немис физики Густав Роберт Кирхгоф электр занжирлар назариясида ўзининг биринчи ва иккинчи қонунларини яратган олимлардан ҳисобланади.
КИРХГОФНИНГ БИРИНЧИ ҚОНУНИ
Тугундаги токларнинг алгебраик йиғиндиси нолга тенг.


I=0 -I₁-I₂-I₃+I₄=0 4.1.1
Расм-4.1

Кирхгоф қонунининг бошқача талқини: Тугунга кириб келаётган токлар йиғиндиси тугундан чиқаётган токлар йиғиндисига тенг.

I₁+I₂+I₃=I₄

Расм 4.2
i_пр1+ i_пр2+ i_пр3- i_ут1-i _ут2=0 4.1.2
Кирхгофнинг биринчи қонуни бўйича тенгламалар сони қуйидаги аниқланади: (у-1) , бу ерда у – занжирдаги тугунлар сони.
Тугунларга келаётган ва тугунлардан чиқаётган ТОКЛАР ЙИҒИНДИСИ кўриб чиқилаётган ТУГУНДАГИ барча шохобчалардаги ТОКЛАРГА тегишли бўлади. Тугунларга келаётган ва чиқаётган токларга БИР ХИЛ ишоралар қўйилади, яъни мусбат ва манфий.
Мисол тариқасида юқоридаги расмларда кўрсатилган.
Кирхгофнинг биринчи қонунинг маъноси шундан иборатки, тугунларда электр зарядлари йиғилмайди ҳам, сарф ҳам қилинмайди, фақат маълум бир вақт оралиғида тугунга келаётган зарядлар йиғиндиси, тугундан чиқаётган зарядлар йиғиндисига тенг бўлади.
Кирхгофнинг биринчи қонуни фақат тугун учун эмас, балки бирон бир контур учун ҳам қўлланиши мумкин, мисол учун:

Расм-4.3

-i₁+i₂+i₃=0 4.1.3