5- маъруза Электр схемаларни Кирхгоф қонунлари асосида ҳисоблаш

Харфлар билан белгиланаётган қийматлар, ўз ўрнида, мусбат ёки манфий бўлиши ҳам мумкин. Кирхгофнинг иккинчи қонуни ифодасидаги Σr·i ва Σе йиғиндилар контурнинг бир қисми учун ҳам, яъни а ва b нуқталар орасида узилиш пайдо бўлганда ҳам қўлланилиши мумкин. Бундай ҳолда тенгламанинг чап томонидаги узилган нуқталар орасидаги потенциаллар фарқи кири- тилади: Σr·i+Uab= Σе, (4.10) бунда юқорида кўрилган ишоралаш қоидасидага амал қилинади. Кейинги ифодани ташқи контур (4.5-расм) учун қўллаб, соат мили йўналиши билан ўтилганда, а нуқта- сида ўтишни узиб b нуқтасида ўтишни давом эттириб, қуйида- гини аниқлаймиз: r1i1 - r2i2 + Uab = е1 - е2 . 4.6-расм

Манбалар

Электротехникада манба деб хар қандай электр энергияси манбасига айтилади.

Ток манбаси (идеал) – икки қутбли актив элемент, бунда ток кучи қутбларнинг охирларида (зажим) кучланишга боғлиқ эмас.

Бунда идеал ток манбасининг ички қаршилиги чексиз деб олинади, ва шунинг учун манбанинг токига манба нуқталарига (зажим) боғлиқ кучланиш, ташқи электр занжирининг параметрларига таъсир кўрсатмайди.

Идеал кучланиш генератори – унга уланган юкламадан қатъий назар ўзгармас чиқиш кучланишига эга бўлган қурилма.

Бошқача қилиб айтганда хар қандай юкламада унинг кучланиши бир хил.

Идеал ток генератори – хар қандай юкламада бир хил ток ишлаб чиқувчи генератор.

Идеал кучланиш генераторининг ички қаршилиги нолга тенг, идеал ток генераторининг ички ўтказувчанлиги нолга тенг.

Идеал кучланиш манбаси

I нагр (юклама). = U/R нагр (юклама)
Кучланиш стабил, R юклама ўзгарганда юклама орқали оқиб ўтаётган ток ўзгаради

Реал кучланиш манбаси

I нагр.(юк) = U/(Ru + R нагр.(юк))
Максимал ток R нагр. = 0 бўлганда ҳосил бўлади.
Формуладан кўриб турибмиз, юкламадаги ток манба кучланиши, хамда R нагр. ва Ru. қаршиликлар суммаси қийматларига боғлиқ