5- amaliy mashg‘ulot Mavzu: So‘z morfemik tarkibini o ‘rganish darslari rejasi va ishlanmasini tuzish.

Birinchi guruh mashqlarga har xil so’z yasovchi qo’shimcha qo’shish bilan hosil 

bo’lgan bir xil o’zakli so’zlarning ma’no jihatdan farqini qiyoslashga oid vazifalar 

kiradi. Masalan, gul so’zidan -chi, -zor so’z yasovchi qo’shimchalari bilan yangi 

so’z yasang. Hosil bo’lgan so’zlarni ma’nosi va tarkibiga ko’ra qiyoslang. Ularda 

nima o’xshash? So’zning qaysi qismi ularni ma’nosiga ko’ra farqlayapti? Yangi 

so’zlarni qatnashtirib gap tuzing. 

 

Ikkinchi guruh mashqlarga bir so’z yasovchi qo’shimchani har xil so’zlarga 

qo’shishdan hosil bo’lgan so’zlarda so’z yasovchi qo’shimchaning ma’nosini 

qiyoslashga oid vazifalar kiradi. Bunday mashqlarning maqsadi so’z yasovchi 

qo’shimchaning ma’nosi haqidagi bilimni elementar tarzda umumlashtirish 

hisoblanadi. Masalan, ishchi, suvchi, gulchi so’zlarini taqqoslash, ma’nosiga 

ko’ra o’xshash tomonini belgilash (biror ishni, vazifani bajaradigan kishini – 

shaxsni bildiradi), so’zning qaysi qismi bajaruvchi shaxs ma’nosini 

bildirayotganligini aniqlash (so’z yasovchi qo’shimcha -chi).