4G texhnologiyasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TОSHKЕNT AХBОRОT TЕХNОLОGIYALARI UNIVЕRSITЕTI

MUSTAQIL ISH


Mavzu: 4G texhnologiyasi


Bajardi:Qalandarov Javlonbek

Toshkent-2022
Reja:

1. 
   4G texhnologiyasi
   
2. 
   Mobil tarmoqlarning rivojlanishi
   
3. 
   LTE texnologiyasi O‘zbekistonda
   
4. 
   Xulosa
   
5. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

4G texhnologiyasi
4G (inglizcha: fourth generation — toʻrtinchi avlod) 3Gdan keyin chiqqan yangi avlod mobil texnologiyasi. 5Gdan oldingi, mobil telekommunikatsiya texnologiyalari uchun toʻrtinchi avlod hisoblanadi.^[1] 4G tizimi, doimiy ovoz va 3Gning boshqa xizmatlari bilan bir qatorda, simsiz modemlar, smartfon, noutbuklar, va boshqa bir qator qurilmalar uchun internetga simsiz kirish imkonini beradi. Shuningdek, 4G tizimida joriy dasturlarga oʻzgartirishlar kiritilgan, masalan: mobil veb-ulanish, IP telefoniya, oʻyin va xizmatlar, yuqori aniqlikdagi mobil televidenie, video konferentsiya, 3D televizor, raqamli televideniya va.b. 4G da ikki xil tizim mavjud: (ilk bor 2007-yilda Janubiy Koreyada ishlatiladi) Mobile WiMAX standarti, va birinchi relizi Long Term Evolution (LTE) standart (Oslo, Norvegiya va Stokgolmda, 2009 yildan buyon Shvetsiya).
Hozirgi kunda mobil aloqasi korxonalari tomonidan taqdim etilayotgan mobil internet xizmatlari uyali aloqa foydalanuvchilari orasida kundan-kunga ommalashib bormoqda. Mazkur xizmat orqali har bir mobil aloqa tarmog‘i abonenti tarmoq qamrovining istalgan qismida internet xizmatlaridan foydalanib, kerakli ma’lumotlarni yuklab olish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Misol uchun, bugungi kunda mobil aloqa xizmatlarining 3G va LTE avlodlari mavjud. Biroq LTE bu 3G avloddan farqli ravishda, butunlay yangi texnologiya bo‘lib, hozircha Respublikamizning mobil aloqa tarmoqlarida mustahkam o‘rnashib olgani yo‘q. Bugungi kunda ko‘p foydalanuvchilar LTE (uyali aloqaning to‘rtinchi avlod texnologiyasi) nimaligi, undan qanday foydalanish kerak ekanligi va bu texnologiya qanday yangi imkoniyatlarni olib kelishi mumkinligini tasavvur etmaydilar. Quyida LTE yangi to‘rtinchi avlod uyali aloqa texnologiyasi ustida batafsil to‘xtalamiz.

Mobil tarmoqlarning rivojlanishi va LTE texnologiyasining paydo bo‘lishi
Mobil aloqa terminallarida birinchi bo‘lib, internet xizmatlari — GPRS texnologiyasi yordamida tashkil qilingan, uni yana birinchi avlod texnologiyasi deb ham ataydilar. Kichik tezlik va unchalik katta bo‘lmagan qamrov zonasiga ega bo‘lganligi sababli mobil tarmoq abonentlariga internet xizmatlaridan to‘la-to‘kis foydalanishda qiyinchiliklarni yuzaga keltirgan. GPRS’dan so‘ng EDGE texnologiyasi ixtiro qilindi. Mobil telekommunikatsiyalar operatorlari bozorida EDGE texnologiyasi «2G», ya’ni «Ikkinchi avlod uyali aloqa texnologiyasi» deb nomlandi, chunki GPRS’ga nisbatan EDGE’ning tezligi yuqori edi. Biroq ustunliklariga qaramay, EDGE texnologiyasida web-sahifalarni yuklash tezligi yoki video-lavhalarni onlayn ko‘rish kabi masalalar yechimini topmagandi.
Ma’lumotlarni simsiz uzatishda rivojlanishning keyingi bosqichi uchinchi avlod texnologiyalarining paydo bo‘lishiga to‘g‘ri keldi. Bu yangi texnologiya uyali tarmoq operatorlari abonentlariga internet xizmatlaridan foydalanishni ancha osonlashtirdi va aloqa sifati barqarorlashdi. Natijada mobil tarmoq foydalanuvchilari web-sahifalarni tez yuklash hamda onlayn video ko‘rish imkoniyatiga ega bo‘ldilar. 3G hozirgi davrda keng tarqalgan va ko‘p abonentlar soniga ega bo‘lib, biroq bugungi kunda yangi bo‘lgan mobil aloqaning to‘rtinchi avlod texnologiyasi hayotimizga jadal kirib bormoqda. Telekommunikatsiyalar bozorida internet va mobil terminallarning rivojlanishi bilan birga, ma’lumotlarni tezroq uzatish imkoniyatiga ega bo‘lgan hamda kam xarajatli tarmoqqa talab kuchaya boshladi. Yuqorida keltirilgan talablarni inobatga olgan holda, jahon telekommunikatsiya korxonalarining muhandis-olimlari tomonidan yangi, to‘rtinchi avlod tarmog‘i — «4G» yoki «LTE» yaratildi. LTE ning tarjimasi «Uzoq muddatli evolutsiya», ya’ni kelajakda mazkur texnologiyaning uzoq davr mobaynida qo‘llanilishi nazarda tutiladi. Bu texnologiya avvalgilariga nisbatan juda ham katta afzalliklarga ega bo‘lb, kundalik hayotimizga jadal kirib kelmoqda.