4-topshiriq. Mavzu: Mantiqiy elementni tadqiq qilish Ishni bajarishdan maqsad

Integral mikrosxemalar birlashtirish koeffitsienti
(elementning kirishiga 
nechta mantiqiy oʻzgaruvchini ulash (berish) mumkinligini koʻrsatadi) va 
chiqishining tarqatish koeffitsienti
(chiqishga shu seriyadagi elementlarning 
qancha miqdordagi kirishlarini ulash mumkinligini koʻrsatadi, odatda 
oʻntagacha). Mantiqiy elementlarning kirish va chiqish boʻyicha imkoniyatlarini 
oshirish uchun maxsus mikrosxemalar xizmat qiladi. Bunday imkoniyatlarni 
asosiy turdagi mantiqiy elementlardan foydalanib ham kengaytirish mumkin. 

---

3 
 Ishni bajarish tartibi
1.
YOKI-EMAS funksiyasini amalga oshirish uchun n-turdagi MOP-
tranzistorlarni parallel va p-turdagi MOP-tranzistorlarni ketma-ket 
ulang (15.2-15.3 rasm). Bundan tashqari har bir kirishda n-turdagi va p-
turdagi tranzistorlarning zatvorlari mos ravishda oʻzaro birlashtiring.
2.
YOKI-EMAS sxemaning X1 kirishiga yuqori sathli signal bering va 
VT1 tranzistorning ochilishi hamda VT4 tranzistorning yopilishiga 
e’tibor bering.
15.2-rasm. YOKI-EMAS funksiyasini amalga oshirish
 
 
15.3-rasm. YOKI-EMAS sxemaning ishlashi 

---

4 
 
3.
VA-EMAS funksiyasini amalga oshirish uchun (15.4-rasm) n-turdagi
MOP-tranzistorlarni ketma-ket va p-turdagi MOP-tranzistorlarni 
parallel ulang.
4.
Sxemaning kirishlaridan biriga past va ikkinchisiga yuqori sathli signal 
bering va sxemaning chiqishidagi signalni yozib oling. 
15.4-rasm.VA-EMAS funksiyasini amalga oshirish 
5.
Mantiqiy elementlarning haqiqiylik jadvallarini tuzing. Buning uchun 
mantiqiy elementlarning kirishlariga mantiqiy 0 va 1 signallar berib 
chiqishlaridagi signallarni yozib oling va 15.1 jadvalni toʻldiring. 
15.1-jadval 
Mantiqiy elementlar 
EMAS 
VA-EMAS 
YOKI-EMAS 
Kirish 
Chiqish 1-kirish 2-kirish 
Chiqish 1-kirish 2-kirish 
Chiqish 
6.
Oʻzaro ulangan mantiqiy elementlarning yuqorida koʻrsatilgan sxemalarini 
yig‘ing. 
7.
Mantiqiy elementlarning kirishlariga [1], [2], [3], [4] va [5] kalitlar 
yordamida signallar bering (kalitlarni mos ravishda klaviaturadagi 1,2,3,4 va 
5 raqamlarini bosish yoʻli boshqarish mumkin, bunda kalitning yuqori 
holatiga mantiqiy «1» toʻg‘ri keladi). Mantiqiy elkmentlarning 
chiqishlaridagi signallarning oʻzgarishini kuzating. 
8.
Mantiqiy elementlarning haqiqiylik jadvallarini tuzing. Buning uchun 
mantiqiy elementlarning kirishlariga mantiqiy 0 va 1 signallar berib 
chiqishlaridagi signallarni yozib oling va 15.2-jadvallarni toʻldiring. 
15.2-jadval 
Oʻzaro ulangan mantiqiy elementlar 
Ikkita VA-EMAS 
Uchta YOKI-EMAS 

---

5 
1-kirish 
2-kirish 
Chiqish 
1-kirish 
2-kirish 
Chiqish