4-ótiliw
10-test. 43 – 49-temalar boyınsha test
1. Ózi burınnan romantikaǵa qumar edi, endi ol sonday
ájayıp nárselerdi kózi menen kórgennen keyin solar
haqqında júrip kiyatırıp sóylep otırdı. Mısal dúzilisi
boyınsha qanday gáp.
A) qospa gáp B) keńeytilgen jay gáp
C) aralas qospa gáp D) qospalanǵan jay gáp
2. Qospa gáplerdiń qanday qurallar arqalı baylanısqanın
tabıń.
1) Erte kelgen gúzdi quwalap, waqtınan burın boranlı
qıs baslandı, jer betine dizeden qar jawdı. 2) Bizler
dúnyadaǵı eń baxıtlı balalarmız, sebebi kosmonavt
aǵaylar kosmosqa biziń jerimizden ushadı. 3) Qalay
ómir súr dese de, onıń aytıwǵa haqısı bar. 4) Kim
basqaǵa gór qazsa, ornına ózi túsedi. 5) Suw keliwi
menen, bul jerler gúl jaynap ketedi. 6) Kempir aqlıǵın
jubattı, al Gúlayım atızda isledi.
a) intonaciya; b) qatnaslıq sózler.
А) 5, 6-б, 3, 4-б В) 1-а, 4-б
С) 1, 2, 5, 6-а, 3, 4-б D) 2-а, 3-б
3. Men dárriw qız úkemdi turǵızıp dalaǵa shıqsam, aǵam
álleqashan attı ertlep, qorjını menen bóktergini baylap
qoyǵan eken. Qanday baylanıstırıwshı qural menen
baylanısqan.
A) dáneker B) bayanlawısh forması
C) intonaciya D) qatnaslıq sózler
4. Qospa gáplerdi durıs toparlarǵa ajıratıń.
1) Dúz haywanları ushın kewilsiz hám jartıwsız
bolatuǵın máhál jaqınlasıp kiyatırǵan edi. 2) Ekewi
qashan otırıp bolǵansha, Dáwletxan kózin ayırmadı.
3) Sóytip, jumıs pátin kem-kemnen háwij aldırıp,
dáslepki jeńislerge qol jetkizdi. 4) Kún batqan, lekin
átirap ele jaqtı. 5) Biygúna náresteniń atasın, atanıń
botasın miyrimli qushaǵınan julıp alıp, ıssı bawırın
sholan etken. 6) Aǵısı pátli taw ózenleri taslardı, tawlardı
buzadı, waqıt gúlli jer betin tanıp bolmastay etip
túrlendiredi. a) baǵınıńqılı qospa gáp;
b) dizbekli qospa gáp; c) dánekersiz qospa gáp.
A) 1-b; 3-a; 5-a B) 1, 4-b; 2, 5-a; 3, 6-c
C) 2-a; 4-b; 6-c D) 1, 4-b; 2, 3, 5-a; 6-c
5. Qıs kiyimler kerek, al bul úyde onıń ǵamın jep
júrgen bende joq.
Mısalǵa sáykes keletuǵın juwaptı tabıń.
A) mezgilles dizbekli qospa gáp
B) salıstımalı dizbekli qospa gáp
C) awıspalı dizbekli qospa gáp
D) qarsılas dizbekli qospa gáp
6. Jumıstı ózi óndirip isledi jáne oǵan balaları da
kómeklesti.
Qapı qattı ashıldı da, awızdan úlken deneli adam kórindi.
Berilgen mısal qospa gáptiń qaysı túrine kiredi.
A) baǵınıńqılı qospa gáp B) dánekersiz qospa gáp
C) aralas qospa gáp D) dizbekli qospa gáp
7. Endi ol eplep turıwdı oyladı hám qarmalanıp júrip
shóptiń bir putaǵına qolı tiydi.
A) bir waqıtlı mezgilles qospa gáp
B) izbe-iz mezgilles qospa gáp
C) bir waqıtlı dánekersiz qospa gáp
D) bir waqıtlı baǵınıńqı qospa gáp
8. Biriktiriwshi dánekerli dizbekli qospa gáplerdi ajıratıń.
1) Qolına oraǵı menen arqanın uslaǵan Dúysen otınǵa
ketti de, bizler qapshıǵımızdı arqalap awılǵa qaray júrip
kettik. 2) Kemeler arnanıń jaǵasına kelip toqtadı, bular
da katerden tústi. 3) Aradan kóp waqıt ótpey-aq bottıń
astınan sıldırlap suw kire basladı hám bizler jaǵaǵa
sekirip shıǵa basladıq. 4) Hámmesi tek Dutlovlardı
kórsetip atır, al basqa kórsetkendey de xojalıqtıń qolayı
joq. 5) Kókte, kóz ilmes bálentlikte poshsha torǵaylar
juǵırlasadı, taw-taslardıń panasında keklikler sayraydı.
6) Jumıslardı tolıq pitkerdi de, xızmetkerler úylerine
qayttı. a) bir waqıtlı; b) izbe-iz.
A) 1-a; 3-b B) 4, 5-a; 2, 6-b
C) 1, 4, 5-a; 2, 3, 6-b D) 1, 4-a; 3, 6-b
9. Dizbekli qospa gáplerdi mánilik toparlarǵa ajıratıń.
1) Uzın boylı jigit azǵana oylanıp turdı da, bir heshnárse
demedi hám qarızları jazılǵan schyottı qaltasına saldı.
2) Qápestiń úshewinde sarı shımshıqlar tınımsız sekirip
júr, al bir qápeste tumsıǵın shıbıqlardıń artınan sırtqa
shıǵarıp turǵan iri ementumsıq kórinedi.
3) Volodiya albırańqırap qaltıraǵan qollarına qutını aldı
da, onıń túbindegi sınaptı ári-beri sırǵanata basladı.
4) Birinshilikti kegeylishi palwanlar aladı, ya bolmasa
Shomanaydıń palwanları aladı.
a) mezgilles; b) qarsılas; c) awıspalı; d) gezekles.
A) 1, 3-a; 2-b; 4-c B) 1, 2, 3-a; 4-c
C) 1-a; 2-b; 3-a; 4-d D) 2-a; 4-c
10. Qospa dánekerler arqalı baylanısqan gezekles
dizbekli qospa gápler.
A) Ol geyde shashın cilindr qıladı, geyde ózi rusalka
boladı, geyde qasınıń ústine túsirilgen eki tal shashınan
basqası bir burım etip óriledi.
B) Ya aspan oǵan óz sırların ashqısı kelmeydi, ya
bolmasa onıń aqıl kózi girewlenip qalǵan.
C) Álle oshaqta ot bar, álleshıra janıwlı.
D) Birde jońıshqa egildi, birde almaslap basqa
daqıllar egildi.
11. Dánekersiz qospa gápler berilgen juwaptı belgileń.
1) Jerler kókledi, átirap kók lipasqa bólendi. 2) Shaqalar
qıymıldamaydı hám japıraqlar sıldırlamaydı. 3) Ya
jortqan ańnıń qorsıldısı esitilmeydi, ya ushqan qus
qanatlarınıń sıpsıńı esitilmeydi. 4) Bunnan sál ǵana burın
názik ayaqlarındaǵı qasań gewishtiń sıpıldısı esitiler edi,
házir ol da tınǵan. 5) Eger Shelpekliniń átirapına
mańlayǵa ursa belgisiz qarańǵı túnde kelseńiz, kóz
aldıńızda úsh-qıyırı joq aq saǵım oynaydı. 6) Qansha jol
júrseń de, sheksiz dala jetkermey zımıray beredi.
A) 1, 4 B) 2, 3 C) 5, 6 D) 1, 4, 5
12. Dánekersiz qospa gáplerdi durıs toparlarǵa
ajıratıń.
1) Tek mınanı ǵana aytıwım múmkin: bul kún meniń
ómirimdegi eń quwanıshlı kún bolıp qaldı. 2) Kún ayaz
edi, qozılar shóptiń ústinde qalshıldap jatır. 3) Ol burın
bay edi, balalarınıń biydáwletliginen baylıǵı qurıp qaldı.
4) Bul átirapqa jaqınlasqan bult asıqpay-albıramay tas
tóbeńde gezip júredi, áyne sáti túsken waqıtta ayamay-
awımay sel bolıp quyadı. 5) Gúz keldi, kók shópler
sarǵılt túske endi. 6) Jerler kóklegenlikten, átirap kók
lipasqa bólendi. a) túsindirmeli b) sebep-nátiyje
c) qarsılas d) mezgilles
A) 1-a; 2-d; 3-c; 5-b B) 1-a; 2, 5-b; 3-c; 4-d
C) 1-a; 2-b; 3-c; 5-d D) 1-a; 2, 5-b; 3-c; 4, 6-d
13. Dánekersiz qospa gáplerdiń jay gápleri qanday qural
arqalı baylanısqan.
1) Sáwir samalı esiwden, sheleklep nóser quyadı.
2) Girbińsiz kókte úmit ushqınlarınday juldızlar ǵana
jıltıraydı, sholaq qumlar shókken botaday qarawıtıp
kórinedi. 3) Hárkim óz kún kórisine, mashqalasına
jeterlik dárejede iye bolsa, onnan zıyatın talap qılmasın,
óytkeni talaptıń shegi joq. 4) Taza suw sıldırlaydı, taza
suw sarqırap aǵadı. 5) Juldızlar siyreksip, kún shıǵar bet
aq tańlaqqa aylana basladı. 6) Samaldıń órindegi qara
bult siyrekledi, onıń ornına aq bult kórindi.
a) leksikalıq; b) morfologiyalıq; c) intonaciyalıq.
A) 2-c; 4-a; 6-b B) 1, 2 -c; 3, 4-b; 5, 6-a
C) 1-c; 3-b; 5-a D) 1, 2 -c; 3, 4-a; 5, 6-b
14. Dánekersiz qospa gáplerdiń qanday intonaciya arqalı
baylanısqan.
1) Aradan azıraq waqıt ótti, Gúlziyra menen Áwezmurat
ishke kirip keldi.
2) Kún jılıdı, tońlar jibise basladı. 3) Ári-beri táwelle
etip edim, biziń awılǵa barǵısı kelmedi. a)
biriktiriwshi; b) qarsılas; c) sebep.
A) 1-a; 2-b; 3-c B) 1-a; 2-c; 3-b C) 1-c; 2-b; 3-a
D) 1-b; 2-c; 3-a
15. Leksikalıq qurallar arqalı baylanısqan dánekersiz
qospa gáplerdi tabıń.
1) Ol qısılmastan jataq jayına aqsha tóleytuǵının
túsindirmekshi bolıp edi, kempir onı sóyletpedi. 2)
Bunnan keyin Murat penen Asqar vertoletti uzatıp
salıp, ekewi
izli-izinen úyge kirdi. 3) Gúljamalǵa sol kóldi kórip
qaytıwǵa usınıs etip edim, ol birden kelisim bere
qoydı. 4) Ilashıqtaǵı digirman sesti tındı, Gúlziyra
kórindi.
5) Qıstıń qáhárli kúnleri de ótti, jarqıraǵan jazdıń ayı
jáne keldi. 6) Gewishtiń sıpıldısı esitiler edi, házir ol
da tınǵan. A) 1, 4 B) 3, 5 C) 2, 3 D) 2, 6
16. - , , túrindegi irkilis belgileri qoyılıwı kerek
bolǵan dánekersiz qospa gápti anıqlań.
A) Frunzeniń qasında áskeriy qánigeler otırıptı bular
polkovnikler.
B) Awa tábiyat biziń dostımız biraq mına nárseni
umıtpawımız kerek
doslıq bul eki táreptiń tilegi miyrimliliginiń aqıbeti sebepli
tuwıladı.
C) Mektebim bir álem al muǵallim sol álemniń iyesi.
D) Kún tártibinde bir másele tur ol respublikanıń
Qaraqalpaqstannıń suw nızamınıń tiykarǵı joybarı.
17. Dánekersiz qarsılas qospa gáplerdiń qarsılaslıq
mánileri antonim sózler arqalı bildirilgenlerin tabıń.
A) Ol sóyley berejaq edi, men jeńinen tartıp qoydım.
B) Hár úy qasınan úrgen iyttiń sesti shıǵadı, onı samaldıń
ızıńı esittirmeydi.
C) Bul sózge birazlar ashıwlandı, birazlar quwandı.
D) Eki aǵası kishkene inisin quwıp ketedi, bala
jetkermeydi.
18. Volodiya jazıwdıń hámmesin tolıq ayıra almadı, ol
ele de onday sawatlı emes edi. Sáykes keletuǵın
juwaptı belgileń.
A) sebep-nátiyje qospa gáp B) nátiyje-sebep
qospa gáp
C) sebep baǵınıńqılı qospa gáp D) túsindirmeli
qospa gáp
19. Dáslepki jay gápi ulıwmalıq mánidegi dánekersiz
túsindirmeli q.g.
A) Onıń qay tárepke ketkenin biliwge bolmaydı: izdi
jamǵır juwıp ketken.
B) Usı waqıt ishinde úyde birqansha jańalıqlar boldı:
sıyır tuwdı, al shaqlı qara qoy egiz qozı tuwdı.
C) Sizlerdiń sanańızda eskilikten saqlanıp qalǵan bir
nárse bar – ol da bolsa ata mákandı qıyǵıńız kelmeydi.
D) Búgin de sol ádetin qıldı: ákesiniń aldına juwırıp
moynınan qushaqladı.
20. Sebep-nátiyje qospa gáplerdiń jay gápleriniń orın
tártibin tabıń.
1) Uzaqta hesh nárse, heshqanday qubılıs kózine túspedi,
hesh nárse esitilmedi.
2) Avtobustıń kelmegenine kóp waqıt bolǵan bolsa
kerek, kútiwshiler nayatiy kóp eken.
3) Elimizdiń ekonomikalıq potenciyalı ádewir kóbeydi,
xalıqtıń turmıs dárejesi ádewir
artıp atır. 4) Pitegene salqın tartqan qum kúndizgidey
ayaqtı kúydire bermes edi, onıń
ústine súrniktirer shóńge de joq. 5) Bizler soraǵan kóp
aqshanı beriw múmkinshiligi joq edi, basqa jerlerde de
úlken-úlken qurılıslar islenip atırǵan edi.
a) nátiyje-sebep; b) sebep-nátiyje.
A) 1-a; 4-b B) 2-b; 5-a C) 3-b; 5-a D) 1, 4-a; 3, 5-
b
21. Qaysı gápte bayanlawısh baǵınıńqılı qospa gáp
berilgen.
A) Sonı da aytıp ótiwimiz kerek, qosjaqpas heshqashan
fermer bola almaydı.
B) Baslıqtıń ashıwı kelip otırǵanı sonsha, qolı jumısqa
barmay qaldı.
C) Baxıtlı adam sonday adam, ol ózgelerdiń peyli,
ádetlerinen úlgi aladı.
D) Qırq kún qazıwdıń awırlıǵınan, toǵız adam
tayaqtan jıǵıldı.
22. Jaǵımlı sóz sonday sóz, ol adamnıń kewlin shadlıqqa
bóley aladı.
Berilgen misal … baǵınıńqılı qospa gáp esaplanadı.
A) anıqlawısh B) tolıqlawısh C) baslawısh D)
bayanlawısh
23. Memuarlıq shıǵarmalardıń basqa shıǵarmalardan
ózgesheligi sonda, tariyxıy biografiyalıq
maǵlıwmatlarǵa oǵada bay bolıp keledi. Mısal …
baǵınıńqılı qospa gáp.
A) bayanlawısh B) baslawısh C) anıqlawısh D)
pısıqlawısh
24. Kim sizlerdiń usı turmısıńızǵa qol suqsa, ol biziń
qılıshımızdan nabıt boladı.
Mısal ... baǵınıńqılı qospa gáp.
A) baslawısh B) bayanlawısh C) tolıqlawısh D)
anıqlawısh
25. Kim meniń xızmetimde bolıp aytqanımdı bárjay
ete bilse, onı baxıtlı qılaman. Mısal ... baǵınıńqılı
qospa gáp.
A) Tolıqlawısh B) Anıqlawısh C) Baslawısh D)
Bayanlawısh
26. Bas gápi burın kelgen baǵınıńqılı qospa gáplerdi
tabıń.
1) Ol jańa birde qoy qorasın kórip kelgende, burshaq
túwe lám de joq edi.
2) Onıń barlıq ziyneti, háreketi bosqa ketti, óytkeni
ayıpkerlerdi tabıw qıyınlastı.
3) Awıldan shıqqanda, úrginli qar burqasınlap jawıp tur
edi. 4) Pıshaq tappay, qıyaq
penen soyǵanman, sol sebepli haram óldi qara qoy. 5)
Eger jer kólemi keńeyse, sharwashılıqtıń barlıq túrleri de
jaqsaradı. 6) Ol sálem berip kirip kelgende, Temirbek
gazeta oqıp otır edi. A) 1, 3 B) 2, 4 C) 5, 6 D)
2, 4, 6
27. Dinamo-mashina elektr tok islep shıǵarǵannan keyin,
toktan lampochkaları janıp, onıń sáwlesi aqlanǵan diywal
ekranǵa tústi. Mısal qospa gáptiń qaysı túrine kiredi.
A) dánekersiz qospa gáp B) dizbekli qospa gáp
C) qospalanǵan jay gáp D) baǵınıńqılı qospa gáp
28. Baǵınıńqılı qospa gáplerdiń jay gápleri qanday
qural arqalı baylanısqan.
1) Mol ot-shóp tiykarı dúzilmey turıp, mal
sharwashılıǵın rawajlandırıw múmkin emes.
2) Eger Aytmurat darǵa bolmaǵanda, meni de bul jaqqa
kirgizbeytuǵın edi.
3) Paxtaǵa qansha ziynet etseń, ol sonsha ónimli boladı.
4) Ol geyde jańalıqlar, geyde sheshiwi qıyın jumbaqlar
aytatuǵın edi.
a) dáneker; b) bayanlawısh forması; c) qatnaslıq
sózler.
A) 1, 2-b; 3-c; 4-a B) 1, 2, 3-b; 4-a C) 1-b; 2, 4-a;
3-c D) 1-b; 2-a; 3-c
29. Kelbetlik feyil arqalı baylanısqan qarsılas
baǵınıńqılı qospa gáp.
A)
Mátniyaz keshte kelip jatqanı bolmasa, otawdıń ráháti
Ájiniyazda.
B) Kún ashılayın degen menen, samal áneyi emes edi.
C) Birneshe ret qala jaqqa qayta-qayta qaray
tınıshsızlansaq ta, keletuǵın adamlardan xabar
bolmadı. D) Tósengenleri shiy, shıpta,
jambaslaǵanları ishi sholanǵa tolı teri kópshikler
bolıwına qaramay, qostıń ishi oǵada kewilli edi.
30. Sizdi kim mindirse bálent mármerge, Onıń ornı
bolar bárhama tórde.
Berilgen misal … baǵınıńqılı qospa gáp.
A) anıqlawısh B) tolıqlawısh C) baslawısh D)
bayanlawısh
31. Sebep baǵnıńqılı qospa gáplerdiń qanday qural
arqalı baylanısqan.
1) Ol sózge dilwar bolǵanı sebepli, jas jigitler aǵa
retinde aldına alıp basshı etedi.
2) Kún ayaz edi, sol ushın bala qalıń kiyingen. 3) Olar
hámme waqta joqarı bilim aladı dep, bizler úmit
etetuǵın edik. 4) Gúlayda onıń bul sózin esitpedi,
sebebi bul waqıtta poezd ornınan qozǵalıp júrip
ketken edi. 5) Eger kem-kemnen boran údey berse,
mómin qoy biysharalar ne qıladı. 6) Jer beti kem-
kemnen sarǵısh túske enip, awıl átirapı sırdanday
dalaǵa aylandı. a) bayanlawısh forması; b)
baǵındırıwshı dáneker.
A) 5-b; 6-a B) 2-b; 3-a C) 1-a; 4-b D) 3, 6-a; 1, 4-
b
32. Betlik emes feyil arqalı bildirilgen salıstırmalı
baǵınıńqılı qospa gápler.
1) Qız bala qansha bilimli bolsa, úy xojalıǵınıń
jumısın meńgeriwi, sheberligi sol bilimge sáykes
bolıwı kerek. 2) Qońıratlılar tariyxta qanshelli erte
kóringeni sıyaqlı, Qońırat qalası da qaraqalpaq
tariyxında erteden belgili. 3) Biraq attı birew
Bóribaydan qızǵanıp urlap qashıp baratırǵanday, eki
ara kem-kemnen jaqınlawdıń ornına alıslay berdi. 4)
Meyli, meni kim qalay túsinse, solay túsinsin. 5)
Azada kiyingenler qansha kóp bolǵanınday, alba-
dalba bolıp kiyingenler onnan mıń ese edi. 6) Heshbir
aw jolıqpay shıqtı maydanlıq dalaǵa. A) 1, 3 B)
2, 5 C) 4, 6 D) 2, 4, 5
33. Tap usı waqta arqadan samal turıp, teńiz qutırıp
ala jóneldi.
Berilgen mısal … baǵınıńqılı qospa gáp. A) sın B)
sebep C) orın D) waqıt
34. Muǵdar-dáreje baǵınıńqılı qospa gáp berilgen
juwap.
A) Komandirler arasında jaw bekinisinen qorǵandı alıw
ushın báseki qanday háwijlense, tıldaǵı komandirler
arasında da oljanı erte alıw ushın báseki sonday kúshli
edi.
B) Ǵawashanı qanshelli tárbiyalasań, ol sonshelli ónim
beredi.
C) Men qayaqqa júrsem, ay da sol jaqqa júredi.
D) Qır dógerek kókke bólenip, bir ájayıp gózzallıq
payda bolıp atır.
35. Saǵınıshtıń tásiri kókiregin kernep baratırǵanday,
dalańlıq tárepten zorǵa seziletuǵın dárejede juwsannıń
iyisi keledi. Berilgen mısalǵa sáykes juwaptı tabıń.
A) orın baǵınıńqılı qospa gáp B) muǵdar-dáreje
baǵınıńqılı qospa gáp
C) sın baǵınıńqılı qospa gáp D) salıstırmalı
baǵınıńqılı qospa gáp
36. Samolyot qonǵan soń, olar samolyottan dárhál
túsip, muzdıń ústi menen piyada Jumabaylardı izlep
ketken. A) orın baǵınıńqılı qospa gáp B)
aralas qospa gáp
C) kóp baǵınıńqılı qospa gáp D) waqıt baǵınıńqı
qospa gáp
37. Siz meniń atamnıń qolınan kóp duz ishken adam
ekensiz, sonıń ushın men sizdi ózimniń ákemdey
kóremen.
A) sebep pısıqlawıshlı jay gáp B) maqset
baǵınıńıqılı qospa gáp
C) nátiyje baǵınıńqılı qospa gáp D) sebep
baǵınıńqılı qospa gáp
38. Bas gápi burın kelgen baǵınıńqılı qospa gáplerdiń
mánisin durıs tabıń.
1) Kewillerimiz de atız betke, adamlar arasında bolıwǵa
shulǵıǵanlıqtan, bizler de solay qaray asıqtıq. 2) Meniń
sıylıǵım birtalay boldı, nege deseńiz barlıǵı maǵan sıylıq
ákelip berdi. 3) Ondatra súyrep ketpesin dep, ernektegi
qamısqa qaqpandı muqıyatlap baylap qoydı. 4) Sudya
onıń paydasına isti sheshiw ushın asxananıń xojayını
oǵan sıylıq ákelip berdi.
A) 1, 3-sebep; 4-maqset B) 2-sebep
C) 1, 2, 4-sebep; 3-maqset D) 2-nátiyje
39. II bettegi betlik feyiller arqalı bildirilgen shárt
gápler.
A) Samalǵa qarsı qarasań, betińniń terisin julıp
alǵanday ashıydı.
B) Kesh qaldım dep auditoriyaǵa asıǵıp kirseń, birde-bir
jan ele kelmegen.
C) Kósewiń uzın bolsa, qolıń kúymeydi.
D) Dushpan bizdi joq etiwdi tilese, Biz de qáhárlenip
qabaq úyemiz.
40. Anıqlıq meyil arqalı bildirilgen maqset baǵınıńqılı
qospa gápti anıqlań.
A) Bunı bizler de shayanǵa shaqqızayıq dep, ekewi
balanıń awılına baradı.
B) Ókpesine álleqanday awırıw jabıstı ma dep dep,
qorqaman.
C) Olar hámme waqta joqarı zúráát aladı dep,bizler úmit
etetuǵın edik.
D) Men, zúráátti sen kóp bersin dep, gúlli imkaniyattı
tuwdırıp qoyıppan.
41. 1) Qarshıǵa kelgennen keyin, olar da islep atırǵan
jumısların toqtatıp, hámmesi gúrrińlesip, shay iship aldı.
2) Xan olardı ádeyi narǵa mingizbey, urıstıń barısın
kórsetpey, olarǵa ózi xabar aytıp turdı. 3) Ol óziniń
keyingi háreketlerin esine túsirdi; Álimjan saldamlı túrde
ornınan turdı da, ap-anıq etip sóylep Ayqızdıń usınısın
dawısqa qoydı.
4)
Jigit sóziniń dawamın kútti, Pirnazar bul únsizlikten
sál-pál tıǵılıńqırap, ol qolaysızlaw sóyledi. 5) Basqa
qarasatuǵın qáwenderi bolmaǵanlıqtan, ol Erjannıń
aytqanına kóndi.
6) Ol tez-tez toqtap saray tárepke qulaq saldı, lekin ol
kútken dawıs esitilmeydi, hámme
jaq tım-tırıs. a) dizbekli; b) baǵınıńqılı; c) aralas.
А) 2-б, 3-а, 5-б В) 1, 2-б, 3, 6-а, 4-с С) 1-б, 4-с, 6-
а Д) 1, 2, 5-б, 3, 6-а, 4-с
42. Sınǵan súyektiń awırǵanı kóbeygen sayın, Gúlimbet
way-waydı kúsheytse de, oǵan qaraytuǵın adam
tabılmadı.
A) aralas qospa gáp B) kóp jay gápli
dizbekli qospa gáp
C) izbe-iz baǵınıńqılı qospa gáp D) teń baǵınıńqılı
qospa gáp
43. 1935-jılı Nikolay Petrovish universitetten kandidat
ataǵın alıp shıqtı, tap sol jıldıń
ózinde ákesi de áskeriy tayarlıǵın tekseriw isin jónli
ótkermegeni ushın bosatılıp, ol
payanlı qonıs basıwǵa niyetlenip, hayalı menen
Peterburgke keldi.
Aralas qospa gáplerdiń kestesin izbe-iz durıs tabıń.
A) bas; baǵ; bas; baǵ B) bas; baǵ; bas C) baǵ; bas;
bas; baǵ D) bas; baǵ; baǵ; bas
44. Eger okean keńisliginde dúbeley dawıl suwdı astan-
kesten etetuǵın bolsa,
ol kontinentlerge shańǵıttı aspanǵa suwıradı yamasa
egislik jerlerdi shańǵa batırıp
taslaydı, atızlarǵa, mal sharwashılıq fermalarına, elatlı
punktlerge nóser jamǵır quyadı, kópirlerdi hám temir jol
magistralların buzıp ketedi.
A) shárt baǵınıńqılı qospa gáp B) úsh jay gápli
aralas qospa gáp
C) bes jay gápli aralas qospa gáp D) kóp
baǵınıńqılı qospa gáp
45. Bas gápi baǵınıńqı gáplerdiń ortasında kelgen kóp
baǵınıńqılı qospa gáp.
A) Aydana Moskvadan alıp kelgen xalatın kiyip, ol xızmet
etiwge shıqtı, sonlıqtan hámme duw qol shappatlap
jiberdi.
B) Aymereke bunı yadınan shıǵarǵannan keyin,
Miyrigúl otırǵan ornınan turıp, ol ottı qaǵıstırıp yarım
dástege jaqın aqbas tasladı.
C) Dáslep bireń-sarań bolsa da aspanda bult payda
boldı, keyin kóp uzamay gúz alqınlana baslanıp, sarı
japıraqlar taǵı jerge tústi.
D) Qodireń gápler túwesilmey-aq, dalada Polat
jasawıllardıń attan túspey turǵanı xabar etildi, úy iyesi
asıǵıp úyden shıqtı.
46. Bas; baǵ; baǵ; bas gáp túrindegi aralas qospa gáp.
A) Sıy-húrmet hám ataq kerek emes, sebebi biyhuwda
nárse ekenin ol álleqashan bilgen, biraq ziyapatta knyaz
Sergey onıń qasına kelip jıllı sózler aytqan waqıtta,
ol erksiz qanaatlanǵanday bolatuǵın edi.
B) Anda-sanda olardıń arasınan tawıqtıń kózindey
sıǵırayǵan altın reńli sarı juldız kórindi, hátte jerdi
qapsıra qushaqlap alǵan tuńǵıyıq túnniń perdesi
unamaǵanday,
ol kirpigin bir qaǵıp kózin jumdı.
C) Onıń bul sózi kútá awır tiydi, sóytse de men ózimniń
salaqlıǵıma da kúyinip
qaltama úńilsem, baǵanaǵı sharshımnıń bir ushı shıǵıp
tur eken.
D) Jumabay shananıń jibin iynine saldı, Jamila asay
menen shananıń artınan iyterip,
ekewi shaqqan adım atıp júrip ketti.
47. Ózlestirilgen gápler berilgen juwaptı belgileń.
1) Ol kelte jip gúrmewge kelmeytuǵınlıǵın ayttı. 2)
«Nede bolsa qasqırdıń izin quwıp kóreyin», -dep atınıń
basın toǵayǵa burıp iz quwdı. 3) Qaraqalpaq naqıl-
maqallarında bılay deydi: «Jaqsılıq jerde qalmas». 4)
Brigadir Shekish ǵarrınıń aytıwına qaraǵanda, oǵan
ákesi bılay depti. 5) Oksana bunı kempir apası ákelip
bergenligin ayttı.
6) Endi qay jerde oqıysań? – dedi ol. A) 4, 6 B)
2, 3 C) 1, 5 D) 2, 4, 5
48. Tuwra hám avtor gápleriniń orın tártibin tabıń.
1) Men de kóp nárselerdi bilmeymen, -dedi Tınaliyev.
2) Balalar, -dedi Ǵabdulla, - birewimiz juwırǵısh,
ekinshimiz mergen, úshinshimiz
palwan bolıp kettik ǵoy. 3) Biziń xalqımız: «Óz eliń – jer
tutı, kisi eli – qaramıq»,
- deydi. 4) Gúlemesh apay ashıwlı pishin menen juwap
qaytardı: “Meniń basqalar
menen isim joq. Meniń balam birew!” a) “T”,-a; b) A:
“T”. c) “T,-a,-t”; d) A: “T”,-a
A) 1-a; 2-c; 3-d; 4-b B) 1-a; 2-c; 3-b; 4-d
C) 1-a; 2-d; 3-d; 4-c D) 1-a; 2-b; 3-c; 4-b
49. Tuwra gápi bir bas aǵzalı bolıp kelgen “T”,-a-“T”
túrindegi basqanıń gáplerin tabıń. 1) Házir awıldı
gúllendiriwge at salısıp atır,-dep Gúlzira esip-esip
sóylep ketti. 2) Shıraqlarım,-dedi Serimbet aǵa araǵa
túsip,- zaman tiregi bolatuǵın jaslardı tańlaw kerek. 3)
-Qàytàrıwın qàytàrdıq-àw, àǵà,-dedi Ájiniyàz kúlkisin
zorǵà tıyıp.
4) Menińshe,-dedi Ájiniyaz-, dárwazaǵa Qudayberdi
qoyıw kerek. 5) Biz,-dedi xatker-,házir sol atızlardı
barıp kóremiz. 6) Men de ótsem qáytedi dep, ol
birazdan keyin basın kóterdi. A) 5, 6 B)
1, 3 C) 2, 4 D) 2, 3, 4
50. Bayanatshı kópshilikke qarap: «Biz, jaslar, bilimdi
tereń iyelewimiz kerek»,-dep
basladı sózin. Mısalda berilgen gáptiń orın tártibin
anıqlań.
A) A: “T” B) “T”,-a
C) A: “T”,-a D) “T”,-a,-“T”
Do'stlaringiz bilan baham: |