4 Мавзу: Қуёш нури ва уни электр энергияга айлантириш қурилмалари

2. Қуёш энергиясини электр энергиясига айлантириш қурилмалари. Қуйидаги расмларда қуёш нурларини йиғувчи қурилмаларнинг турлари кўрсатилган.






Суюқлик ёки газ ҳолатидаги иссиқ оқим ҳосил қилиш. Замонавий асбоблар конструкциясини мукаммаллаштириш қуёш нурларини иссиқликка айлантириш самарадорлигини оширишга олиб келмоқда. Бу қурилмаларнинг асосий схемаси – суюқ ёки газ ҳолатидаги иссиқлик қабул қилувчи ясси қуёш коллекторлари қурилмасидан ташкил топган. Бу система, биноларни иссиқ сув билан таъминлаш ва иситишда қўлланилади.

Қуёшдан қувват оладиган сув иситгич мосламалар коллектор орқали сув ҳароратини ошириш учун қуёш нурлари энергиясидан фойдаланилади. Шаффоф қопламали ҳаво ўтказмайдиган корпусли, қора рангга бўялган, сув ўтказгич найчаларга эга сингдирувчан металл пластина ва корпусининг орқа ҳамда ёнбош деворларида иссиқликни йўқотмаслик учун изоляцияланган ясси қуёш коллекторлари кенг тарқалган.

Расмда изоляцияланган қувур – коллекторларга узатилган сув, қуёш нури остида 100⁰ C гача иситилади ҳамда қувурлар орқали истеъмолчиларга – биноларни иссиқ сув билан таъминлаш ва иситишга узатилади.
Биноларни иситишга узатилган сув совугандан сунг насослар ёрдамида (ёки ўз оқими билан) яна иситиш коллекторларига узатилади. Жараён шу тарзда давом этади. Қуйидаги жадвалда қуёш сув иситгичларнинг тахминий нархлари келтирилган.



Иссиқ сув ва иссиқлик таъминоти учун паст потенциалли қурилмаларни яратиш, электр қуввати олиш учун фотоэлектрик ва термодинамик ўзгарткичлар, махсус материаллар синтези технологияларида, материаллар ва конструкцияларга термик ишлов беришда қуёш энергиясидан фойдаланиш бўйича илмий тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишлари давом этмоқда.
Республикада қуёш энергияси билан сув иситадиган қурилмалар асосида уй-жойлар ҳамда ижтимоий объектларни иссиқ сув билан таъминлаш тизимлари ишлаб чиқилмоқда ва улардан тажриба тариқасида фойдаланилмоқда.
Олимлар олдида турган асосий вазифа инновацион илмий ишланмаларни иқтисодиётнинг турли тармоқларига кенг татбиқ қилиш, фан, технология ва иқтисодиёт ривожланишининг уйғунлигини таъминлашдан иборатдир. Фикримизча, инновацион ишлаб чиқаришнинг ривожланишида электр ва иссиқлик энергетикаси ресурсларини тежаш технологияларини ишлаб чиқиш муҳим аҳамият касб этади.