4-mavzu. Psixologik tadqiqot metodlari klassifikatsiyasi va metod turlari Reja 1

2.Psixologik metodlarining klassifikatsiyasi.
Psixologik tadqiqot metodlari psixologiya amal qiladigan nazariy prinsiplarga va psixologiya hal
etayotgan aniq vazifalarga bog’liq ekanligini ko’rsatib beradi. Psixologiyada empirik metodlarni qo’llash
muammosini ko’rib chiqilayotganda ularni psixologik metodlar tizimidagi o’rnini aniqlashdan boshlash 
kerak.
Psixologiya fanining asosiy metodlari
Kuzatish metodi
Tashqi (obyektiv kuzatish)
Ichki (subyektiv, o’z-o’zini kuzatish)
Erkin kuzatuv
Standartlashtirilgan
Guruh ichida kuzatish
Guruh tashqarisida kuzatish
So’roq metodi
Og’zaki
Yozma
Erkin (suhbat)
Standartlashtirilgan
Test metodi
1
Glynis M.Breakwell, Sean Hammond, Chris Fife-Schaw and Jonathan A.Smith. Research methods in psychology. SAGE. 2010 
(pp-126) 

---

Test-so’rov
Test-topshiriq
Proektiv test
Sotsiometrik test
Eksperiment
Tabiiy
Lobaratoriya
Modellashtirish
Matematik
Mantiqiy
Texnik
Kibernetik
Psixologiyada boshqa fanlar analogiyasi bilan uchta metodlar tasnifini ko’rsatish maqsadga 
muvofiqdir:
Empirik, tekshirish subyekti va obyektining tashqi real munosabatlari amalga oshiriladi. Ma’lumotlar 
hisoblanadi, obyekt sharoitini asboblar yordamida o’rganadi.
Nazariy, subyekt obyektning hayotiy modeli bilan o’zaro munosabatda bo’ladi. 
Nazariy metodlardan foydalanish natijas tabiiy til belgisi yoki ochiq sxematik shaklidagi predmet 
haqidagi bilim bilan qo’shilgan.
Interpretatsiya (qayta ishlash) va tasvirlash, bunda subyekt «tashqaridan» obyektning simvolik – belgis 
hayoli bilan munosabatda bo’ladi. qayta ishlash- tushuntirish metodi- bu nazariy va eksperimental metodlarni 
qo’llanilishda, ularning o’zaro munosabati natijalarining «uchrashish joyi»dir.
Eksperimental psixologik metodlariga murojaat qilishdan oldin ularni umumiy- ilmiy pozitsiyalarini
ko’rib chiqamiz. Barcha metodlar ma‟lumotlar olish uchun ishlatiladi. Ular aktiv va passivlarga ajratilgan. 
Aktivlariga laboratoriya eksperimentlari va ularning modifikatsiyasi, kvazi-eksperiment kiradi. Passivlariga
– kuzatish, kichik metod, faoliyat mahsuli analizi, o’lchash va korrelyatsion kuzatuvlar, ma‟lumotlar
yig’ish metodi va h.k.